Mỡ máu cao - Nỗi ám ảnh của sức khỏe tim mạch: Nguyên nhân, triệu chứng và cách khắc phục hiệu quả

Mỡ máu cao, hay còn gọi là rối loạn lipid máu, là tình trạng rối loạn nồng độ các chất béo trong máu, bao gồm cholesterol và triglyceride. Khi nồng độ các chất này vượt quá mức bình thường, chúng tích tụ trong thành mạch, hình thành các mảng bám, dẫn đến xơ vữa động mạch, tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nguy hiểm như nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Mỡ máu cao – Định nghĩa và tác hại

Mỡ máu cao được chẩn đoán khi:

• Cholesterol toàn phần (TC) ≥ 200 mg/dL
• Cholesterol xấu (LDL) ≥ 130 mg/dL
• Cholesterol tốt (HDL) < 40 mg/dL
• Triglyceride ≥ 150 mg/dL

Theo thống kê của Bộ Y tế Việt Nam, tỷ lệ người trưởng thành Việt Nam bị mỡ máu cao đang gia tăng đáng báo động, với hơn 30% dân số mắc bệnh .

Tác hại của mỡ máu cao bao gồm:

• Xơ vữa động mạch: Khiến máu lưu thông khó khăn, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, dẫn đến nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
• Tăng huyết áp: Gây áp lực lên tim và các mạch máu, làm suy yếu chức năng tim.
• Bệnh lý tim mạch khác: Suy tim, suy thận, bệnh mạch máu ngoại biên.

Nguyên nhân mỡ máu cao

Nguyên nhân mỡ máu cao có thể do di truyền hoặc do lối sống, bao gồm:

• Di truyền: Nếu có cha mẹ hoặc người thân bị mỡ máu cao, bạn có nguy cơ cao mắc bệnh hơn.
• Chế độ ăn uống: Ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa, cholesterol, chất béo chuyển hóa và đường.
• Lười vận động: Ít vận động thể chất hoặc tập thể dục không thường xuyên.
• Thừa cân, béo phì: Tăng nguy cơ mắc mỡ máu cao.
• Hút thuốc lá: Làm tổn thương mạch máu và tăng nguy cơ hình thành mảng bám.
• Uống nhiều rượu bia: Ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa chất béo trong cơ thể.
• Căng thẳng kéo dài: Làm tăng mức cholesterol và triglyceride trong máu.
• Một số bệnh lý khác: Tiểu đường, suy thận, bệnh tuyến giáp.

Triệu chứng lâm sàng của người mỡ máu cao

Hầu hết người bị mỡ máu cao không có triệu chứng rõ ràng. Một số triệu chứng ít gặp có thể bao gồm:

• Đau tức ngực do tắc nghẽn động mạch tim.
• Mệt mỏi, khó thở do tim không bơm đủ máu.
• Tê bì chân tay do lưu thông máu kém.
• Đau đầu, chóng mặt do thiếu máu lên não.
• Xanthomas: Các mảng bám vàng trên da mí mắt, lòng bàn tay hoặc gân Achilles.

Cách khắc phục chỉ số mỡ máu cao

Thay đổi lối sống

• Chế độ ăn uống: Hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa, cholesterol, chất béo chuyển hóa và đường. Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá béo.
• Tập thể dục thường xuyên: Ít nhất 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần.
• Giảm cân: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, hãy giảm cân một cách an toàn và khoa học.
• Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
• Hạn chế uống rượu bia: Uống nhiều rượu bia có thể làm tăng mức mỡ máu.
• Quản lý căng thẳng: Tìm cách thư giãn và giải tỏa căng thẳng như yoga, thiền.

Sử dụng thuốc

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giúp hạ mỡ máu, bao gồm:

• Thuốc statin: Giúp giảm cholesterol LDL.
• Thuốc resin gắn axit mật: Giúp giảm cholesterol LDL.
• Thuốc ức chế PCSK9: Giúp giảm cholesterol LDL ở những người có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch.

Theo dõi sức khỏe định kỳ

• Nên đi khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 năm một lần để theo dõi mức mỡ máu và các yếu tố nguy cơ tim mạch khác.
• Bác sĩ sẽ dựa trên kết quả xét nghiệm để đưa ra biện pháp điều trị phù hợp.

Kết luận

Mỡ máu cao là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được. Bằng cách thay đổi lối sống và sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, bạn có thể hạ mỡ máu, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và cải thiện sức khỏe tổng thể.