Nguyên nhân và triệu chứng của xơ gan là gì?

Xơ gan là một trong những bệnh lý nghiêm trọng và phổ biến liên quan đến gan, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tình trạng này không chỉ làm suy giảm chức năng gan mà còn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hiểu rõ về xơ gan, nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng và các phương pháp chẩn đoán sẽ giúp chúng ta chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết và hữu ích về xơ gan.

Xơ gan là gì?

Xơ gan là tình trạng gan bị tổn thương lâu dài, dẫn đến hình thành các mô sẹo thay thế mô gan khỏe mạnh. Quá trình này làm suy giảm chức năng gan, ảnh hưởng đến khả năng lọc máu, sản xuất các chất cần thiết cho cơ thể, và loại bỏ độc tố. Xơ gan có thể tiến triển qua nhiều giai đoạn, từ nhẹ đến nặng, và có thể dẫn đến suy gan hoàn toàn nếu không được điều trị kịp thời.

Gan là cơ quan quan trọng đảm nhận nhiều chức năng thiết yếu như chuyển hóa chất dinh dưỡng, sản xuất protein, và loại bỏ chất độc. Khi bị xơ hóa, các chức năng này bị gián đoạn, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Xơ gan thường là kết quả của các bệnh lý gan mạn tính, và việc phát hiện sớm, điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Phân loại bệnh xơ gan:

Dựa vào đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hình ảnh học mà xơ gan được phân loại thành xơ gan còn bù và xơ gan mất bù.

• Xơ gan còn bù

Xơ gan còn bù là tình trạng gan đã bị tổn thương nhưng vẫn có thể thực hiện được các chức năng quan trọng của nó. Xơ gan còn bù được xem là giai đoạn đầu của bệnh xơ gan, kéo dài trong nhiều năm và thường không biểu hiện triệu chứng.

• Xơ gan mất bù

Xơ gan mất bù (thường có biểu hiện báng bụng, gọi là xơ gan cổ trướng) được xác định khi gan bị tổn thương lan tỏa, xơ hóa chiếm phần lớn và không còn khả năng thực hiện các chức năng. Xơ gan mất bù là giai đoạn sau của xơ gan với những biểu hiện rõ rệt hơn nhiều so với xơ gan còn bù. Ở giai đoạn này, người bệnh cũng dễ gặp phải các biến chứng nguy hiểm, trong đó có ung thư gan.

Nguyên nhân gây xơ gan

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến xơ gan, bao gồm:

• Viêm gan virus: Viêm gan B và viêm gan C là nguyên nhân chính gây xơ gan trên toàn cầu. Các loại virus này tấn công gan, gây viêm nhiễm kéo dài và dẫn đến xơ hóa.

• Sử dụng rượu bia: Tiêu thụ rượu bia lâu dài và quá mức là nguyên nhân phổ biến gây xơ gan. Rượu làm tổn thương tế bào gan, dẫn đến viêm và hình thành mô sẹo.
• Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD): Tình trạng tích tụ mỡ trong gan không liên quan đến việc tiêu thụ rượu cũng có thể gây xơ gan. Đây là nguyên nhân ngày càng phổ biến do lối sống ít vận động và chế độ ăn uống không lành mạnh.
• Bệnh di truyền: Một số bệnh di truyền như bệnh Wilson, Hemochromatosis có thể gây tích tụ các chất độc trong gan, dẫn đến xơ gan.
• Các bệnh tự miễn: Bệnh tự miễn như viêm gan tự miễn, xơ gan mật nguyên phát cũng có thể dẫn đến xơ gan.
• Nhiễm trùng và bệnh lý khác: Một số nhiễm trùng và bệnh lý khác như schistosomiasis, suy tim phải cũng có thể gây xơ gan.

Triệu chứng của xơ gan

Xơ gan thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến nhiều người không nhận ra mình mắc bệnh cho đến khi tình trạng đã nghiêm trọng. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến của xơ gan:

• Mệt mỏi và yếu đuối: Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng.
• Vàng da và mắt: Do gan không thể loại bỏ bilirubin, dẫn đến tình trạng vàng da và mắt.
• Ngứa da: Sự tích tụ của muối mật trong cơ thể có thể gây ngứa.
• Sưng bụng và chân: Do tích tụ dịch trong bụng (cổ trướng) và chân (phù).
• Giảm cân không rõ nguyên nhân: Người bệnh có thể bị giảm cân mà không rõ lý do.
• Chảy máu và bầm tím dễ dàng: Gan bị tổn thương không sản xuất đủ các protein cần thiết cho quá trình đông máu.
• Bối rối hoặc lú lẫn: Tình trạng này có thể xảy ra do sự tích tụ độc tố trong não (bệnh não gan).

Xơ gan là một bệnh lý nghiêm trọng nhưng có thể phòng ngừa và kiểm soát được nếu chúng ta có kiến thức và hành động đúng đắn. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp chẩn đoán xơ gan giúp chúng ta nhận biết sớm và điều trị kịp thời, từ đó bảo vệ sức khỏe gan và cải thiện chất lượng cuộc sống. Nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ dấu hiệu nào của xơ gan, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị đúng cách.