Beriberi: Các cách phòng ngừa bệnh Beriberi hiệu quả

Bệnh beriberi là một bệnh do thiếu vitamin B1 (thiamine) gây ra, có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán và phòng ngừa bệnh là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin cần thiết để bạn có thể nhận biết và phòng ngừa bệnh beriberi một cách hiệu quả.

Bệnh Beriberi là gì?

Bệnh Beriberi là một dạng bệnh thiếu vitamin B1 – hợp chất mà cơ thể không tự tổng hợp được. Vitamin B1 đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc giúp xúc tác và biến đổi thức ăn; đảm bảo quá trình trao đổi chất diễn ra thuận lợi; tạo năng lượng cần cho hoạt động sống của các tế bào trong cơ thể con người. Ngoài ra, loại vitamin này giúp hệ cơ và hệ thần kinh thực hiện chức năng một cách hiệu quả.

Các biện pháp chẩn đoán bệnh beriberi

Đối với các trường hợp Beriberi xuất hiện đủ tam chứng cổ điển, bác sĩ hoàn toàn có thể chẩn đoán chính xác bệnh thông qua thăm khám lâm sàng:

Khám lâm sàng:

Đối với các trường hợp điển hình người bệnh thường có đủ tam chứng

• Triệu chứng huyết quản: mạch nhanh, tim to hoặc suy tim
• Triệu chứng thần kinh: tê bì, cơ bắp teo nhỏ (nhận biết qua cách bắt tay không chặt)
• Triệu chứng phù: phù toàn thân, nặng chân, da dày, bụng chân cứng, to bè ra

Đối với các trường hợp không điển hình và khó chẩn đoán cần dựa vào các triệu chứng khác như:

• Nhiều người trong khu vực quần thể bị bệnh giống nhau
• Chế độ dinh dưỡng kém chất lượng, ít vitamin B, ít rau tươi
• Xét nghiệm định lượng vitamin B1 và acid pyruvic: vitamin B1 giảm nhiều và acid pyruvic tăng cao

Xét nghiệm máu: Để đo nồng độ thiamine trong máu, giúp xác định tình trạng thiếu hụt vitamin B1.

Xét nghiệm nước tiểu: Đo nồng độ thiamine trong nước tiểu có thể cung cấp thông tin bổ sung về tình trạng thiếu hụt.

Điện tâm đồ (ECG): Để kiểm tra các bất thường về tim mạch có thể liên quan đến bệnh beriberi.

Chụp X-quang ngực: Giúp phát hiện các vấn đề về tim và phổi do bệnh gây ra.

Những biện pháp này giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh beriberi và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Các cách phòng ngừa bệnh beriberi

Nguyên nhân của bệnh Beriberi: Nguyên nhân của bệnh là do sự thiếu hụt vitamin B1 (dưới 0,4 mg/1kg/24 giờ) có vai trò duy trì thăng bằng chất đạm trong cơ thể và chuyển hóa các chất thịt, mỡ. Khi chuyển hóa mỡ đạm rối loạn do thiếu vitamin B1 gây tê phù, phù nề hoại tử tổ chức gây chứng tê bì

Cách phòng ngừa hiệu quả bệnh Beriberi: Phòng ngừa bệnh beriberi chủ yếu tập trung vào việc duy trì chế độ ăn uống giàu thiamine và thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe tổng quát. Dưới đây là các cách phòng ngừa hiệu quả:

Chế độ ăn uống cân bằng

• Thực phẩm giàu thiamine: Bổ sung các thực phẩm giàu thiamine vào chế độ ăn hàng ngày như gạo lứt, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, thịt heo, và rau xanh. Tránh ăn quá nhiều các thực phẩm đã qua chế biến vì chúng thường thiếu vitamin B1.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, khoa học và cân bằng. Bằng cách chú ý bổ sung cho cơ thể đầy đủ vitamin B1 bằng các thực phẩm như rau xanh, cây họ đậu, các loại hạt nguyên cám, loại quả hạch, bơ sữa, ngũ cốc, thịt, cá,…
• Phụ nữ có thai và cho con bú:  Cần kiểm tra về tình trạng vitamin định kỳ để có thể bổ sung kịp thời và tránh biến chứng.

Tránh các yếu tố nguy cơ

• Hạn chế rượu bia: Sử dụng quá nhiều rượu bia là nguyên nhân chính gây thiếu hụt thiamine, do đó, hạn chế hoặc tránh sử dụng rượu bia là biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
• Kiểm soát các bệnh lý nền: Các bệnh lý như tiểu đường, cường giáp, và bệnh lý tiêu hóa có thể làm tăng nguy cơ thiếu thiamine. Việc kiểm soát tốt các bệnh lý này sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh beriberi.

Tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức

• Thông tin giáo dục: Cung cấp thông tin về bệnh beriberi, nguyên nhân và cách phòng ngừa cho cộng đồng thông qua các chương trình giáo dục sức khỏe.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Khuyến khích mọi người kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu thiếu hụt thiamine và các bệnh lý liên quan.
• Các đối tượng nghiện rượu : cần chú ý kiểm tra định lượng vitamin B1 trong cơ thể thường xuyên để ngăn ngừa bệnh Beriberi.

Bệnh beriberi có để lại di chứng không?

Trong những trường hợp nghiêm trọng, bệnh Beriberi thường kết hợp với hội chứng Wernicke-Korsakoff. Cụ thể là bệnh não Wernicke và hội chứng Korsakoff. Đây là hai dạng tổn thương não bộ gây ra do sự thiếu hụt vitamin B.

• Bệnh não Wernicke: Bệnh gây tổn thương một số vị trí trên não, chẳng hạn như vùng dưới đồi. Người mắc bệnh này thường có triệu chứng lú lẫn, mất trí nhớ, mất phối hợp vận động cơ và hàng loạt vấn đề về thị giác như mắt chuyển động nhanh và nhìn đôi.
• Hội chứng Korsakoff: Đây là hậu quả gây ra do các tổn thương vĩnh viễn ở một số vùng của não có chức năng lưu giữ ký ức. Người mắc hội chứng này thường bị mất trí nhớ, không thể hình thành những ký ức mới và hay bị ảo giác.

Nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời, người bệnh Beriberi có khả năng cao hồi phục hoàn toàn. Ngoài ra, các tổn thương trên thần kinh và tim mạch gây ra do bệnh cũng sẽ được cải thiện.

Trường hợp bệnh tiến triển đến giai đoạn hội chứng Wernicke-Korsakoff, triển vọng điều trị khỏi bệnh sẽ thấp hơn. Mặc dù việc chữa bệnh lý này hoàn toàn có thể kiểm soát các triệu chứng của bệnh não Wernicke, tuy nhiên các tổn thương trên não do hội chứng Korsakoff thường là vĩnh viễn.

• Di chứng tim mạch:
• Suy tim: Thiếu thiamine lâu dài có thể dẫn đến suy tim, tình trạng tim không bơm đủ máu đi khắp cơ thể.
• Rối loạn nhịp tim: Bệnh nhân có thể gặp các rối loạn nhịp tim, như nhịp tim nhanh hoặc chậm bất thường.

Như đã đề cập ở phần trước, duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân bằng là chìa khóa quan trọng để phòng ngừa bệnh Beriberi do thiếu hụt vitamin B1. Hãy bổ sung các thực phẩm giàu vitamin B1 vào thực đơn hàng ngày của bạn.

Bên cạnh chế độ dinh dưỡng, việc theo dõi các dấu hiệu cảnh báo thiếu vitamin B1 cũng đóng vai trò thiết yếu trong việc phòng ngừa bệnh Beriberi hiệu quả. Nếu bạn nhận thấy bản thân có bất kỳ triệu chứng nào sau đây, hãy nhanh chóng thông báo cho bác sĩ để được thăm khám và tư vấn.

Kiến thức y khoa luôn được cập nhật và thay đổi theo thời gian. Do đó, để có được thông tin chính xác và phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của bản thân, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa. Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp ích cho bạn!