Phù chân - Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Mặc dù không phải là một bệnh lý nguy hiểm đe dọa tính mạng, nhưng phù chân lại ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng sống hàng ngày của người bệnh. Dưới đây là một số thông tin về căn bệnh này.

Phù chân là gì?

Phù chân là một tình trạng sưng nề của các mô mềm dưới da do sự thoát dịch vào khoảng kẽ. Dịch này thường là nước, nhưng trong trường hợp nhiễm trùng hoặc tắc nghẽn bạch huyết, nó cũng có thể chứa protein và chất lỏng giàu protein. Phù chân có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm như bệnh tim mạch, suy tim, suy thận, bệnh gan, bệnh lý tĩnh mạch, hoặc thậm chí là nhiễm trùng. Vì vậy, nếu bạn bị phù chân, đây là dấu hiệu cảnh báo và bạn nên đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân gây phù chân

Dưới đây là một số nguyên nhân gây phù chân phổ biến:

• Phù chân trong quá trình mang thai: Do sự gia tăng áp lực tĩnh mạch do thai nhi lớn và ảnh hưởng của hormone trong thai kỳ. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường và thường tự khắc phục sau khi sinh.
• Phù chân do tiền sản giật: Đây là tình trạng nghiêm trọng gây cao huyết áp và có protein trong nước tiểu. Yêu cầu can thiệp y tế kịp thời để phòng ngừa biến chứng.
• Phù chân do suy tim: Sự yếu kém của tim dẫn đến khả năng bơm máu yếu, làm cho lượng máu dồn lại ở chân.
• Phù chân do bệnh thận: Thận không hoạt động bình thường dẫn đến sự tích tụ chất lỏng trong cơ thể, gây phù chân và các triệu chứng khác.
• Phù chân do bệnh gan: Xơ gan có thể gây ra tăng huyết áp và làm giảm sản sinh protein, dẫn đến phù chân.
• Phù chân do suy tĩnh mạch: Van tĩnh mạch bị hư hỏng dẫn đến sự tích tụ máu trong các tĩnh mạch ở chân.
• Phù chân do uống rượu: Uống rượu có thể gây phù chân tạm thời, nhưng nếu phù không giảm sau khi ngừng uống, có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
• Phù chân do phù bạch huyết: Liên quan đến sự tổn thương hoặc loại bỏ hạch bạch huyết, phục vụ cho điều trị ung thư.
• Phù chân do tổn thương: Các chấn thương ở chân có thể dẫn đến phù do dòng máu dồn đến vùng bị tổn thương.

Các nguyên nhân khác như mang giày không vừa, đứng hoặc ngồi lâu, thừa cân cũng có thể gây ra phù chân. Việc phát hiện và điều trị kịp thời các nguyên nhân gây phù chân là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.

Triệu chứng phù chân

Các dấu hiệu và triệu chứng của phù chân có thể bao gồm:

• Chân sưng to bất thường: Một hoặc cả hai chân sưng lên so với bình thường. Đây là triệu chứng chính của phù chân.
• Đau ở chân mặc dù không có chấn thương: Có thể có những cơn đau ở chân mặc dù không có sự chấn thương hoặc va đập trước đó. Đây là do áp lực dịch dẫn đến sự căng thẳng và sưng tấy của các mô mềm.
• Phù kéo dài và không thuyên giảm: Phù chân thường kéo dài trong nhiều ngày và không giảm dần theo thời gian như các phù do lý do tạm thời khác như uống rượu.
• Lõm khi nhấn vào và không đàn hồi trở lại: Khi nhấn vào vùng phù, da sẽ lõm xuống và không trở lại trạng thái ban đầu ngay lập tức. Điều này cho thấy tích tụ dịch lỏng dưới da.
• Triệu chứng khác như mệt mỏi, tê bì, mất cảm giác ở chân: Phù chân có thể kèm theo các triệu chứng như mệt mỏi, cảm giác tê bì hoặc mất cảm giác ở chân. Điều này thường liên quan đến sự ảnh hưởng của phù đến lưu thông máu và dây thần kinh.

Ngoài ra, nếu phù chân là do các bệnh lý nghiêm trọng như suy tim, suy thận hay tiền sản giật, có thể có các triệu chứng khác như đau ngực, khó thở, buồn nôn, nôn mửa, tăng huyết áp và rối loạn tiểu tiện.

Cách phòng ngừa và điều trị phù chân

Để điều trị phù chân hiệu quả, bạn có thể áp dụng một số phương pháp sau đây:

• Chườm lạnh: Chườm lạnh giúp co mạch máu và làm giảm lượng dịch lỏng rò rỉ ra ngoài, từ đó giúp lượng máu quay trở lại tim. Thực hiện chườm lạnh trong khoảng thời gian ngắn, khoảng dưới 10 phút mỗi lần. Đây là biện pháp tạm thời để giảm phù chân.
• Sử dụng thuốc uống: Các loại thuốc như Furosemid, thiazid, spironolactone có thể được sử dụng để giảm phù chân. Tuy nhiên, cần hết sức cẩn trọng vì các thuốc này có thể gây tác dụng phụ. Chúng nên được sử dụng dưới sự giám sát và chỉ định của bác sĩ khi các biện pháp khác không giúp giảm phù chân.
• Massage để giảm sưng phù chân: Massage nhẹ nhàng có thể giúp cải thiện lưu thông máu và giảm sưng phù chân. Đây là một phương pháp an toàn và hiệu quả đối với những người già hay gặp phải vấn đề liên quan đến lưu thông máu và mạch máu yếu.
• Băng ép: Băng ép được sử dụng để phục hồi và điều chỉnh áp lực giữa các hệ thống tĩnh mạch nông và sâu. Nguyên lý làm giảm đường kính của tĩnh mạch sẽ tăng cường khả năng vận chuyển máu và chất lỏng trong mạch máu, bất kể khi nghỉ ngơi hay vận động.
• Điều trị căn bệnh gây phù chân: Nếu phù chân là dấu hiệu của một căn bệnh khác như suy tim, bệnh thận, xơ gan, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho căn bệnh cơ bản. Việc điều trị căn bệnh gốc sẽ giúp kiểm soát và giảm phù chân hiệu quả hơn.

Ngoài các phương pháp điều trị này, việc thay đổi lối sống là một phần quan trọng để giảm nguy cơ tái phát phù chân. Để hạn chế diễn tiến và phòng ngừa phù chân hiệu quả, bạn có thể áp dụng các thói quen sinh hoạt sau:

• Chế độ dinh dưỡng:
  • Uống đủ nước: Đảm bảo cơ thể được cấp đủ nước để giảm nguy cơ tích tụ chất lỏng.
  • Giảm lượng muối ăn: Muối có thể gây giữ nước trong cơ thể, do đó, giảm muối ăn giúp hạn chế phù chân.
  • Bổ sung magie: Thực phẩm giàu magie như ngũ cốc nguyên hạt, đậu, hạt, sữa ít béo, cải bó xôi giúp duy trì sự hoạt động của cơ và tránh tình trạng co cứng.
• Chế độ sinh hoạt:
  • Tuân thủ hướng dẫn điều trị: Luôn tuân thủ các chỉ đạo và kế hoạch điều trị từ bác sĩ để kiểm soát tốt hơn tình trạng phù chân.
  • Duy trì lối sống tích cực: Giảm stress và lo âu có thể giúp giảm nguy cơ phù chân.
  • Đi khám định kỳ: Thăm khám định kỳ để bác sĩ có thể theo dõi diễn tiến của bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết.
• Phương pháp phòng ngừa:
  • Duy trì cân nặng hợp lý: Cơ thể không quá nặng có thể giảm áp lực lên hệ thống tuần hoàn.
  • Nâng chân lên cao khi nằm: Sử dụng gối để nâng chân lên giúp cải thiện lưu thông máu và giảm phù chân.
  • Hạn chế ngồi lâu hoặc đứng lâu: Thay đổi tư thế thường xuyên để tránh tình trạng máu bị tắc nghẽn và giữ cho lưu thông chất lỏng tốt hơn.
  • Vuốt nhẹ khi chân bị sưng: Vuốt nhẹ từ dưới lên trên có thể giúp chất lỏng dư thừa được thải đi và giảm phù chân.

Các thói quen trên giúp bạn có thể giảm thiểu nguy cơ phát sinh phù chân và hạn chế tình trạng này khi đã xảy ra. Tuy nhiên, nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều trị thích hợp.

Việc phát hiện và điều trị kịp thời phù chân rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng đối với sức khỏe. Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng phù chân, nên điều tra nguyên nhân cụ thể và tìm cách điều trị dưới sự hướng dẫn của chuyên gia y tế.