Tăng huyết áp ở phụ nữ mang thai: ảnh hưởng đến mẹ và thai nhi thế nào?

Tăng huyết áp thai kỳ có thể rất nguy hiểm nếu không được quản lý và điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng tăng huyết áp ở phụ nữ mang thai, nguy cơ và ảnh hưởng của nó đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.

Tăng huyết áp là gì?

Tăng huyết áp, hay còn gọi là cao huyết áp, là tình trạng áp lực của máu lên thành động mạch cao hơn mức bình thường.

Tăng huyết áp ở phụ nữ mang thai, hay còn gọi là tăng huyết áp thai kỳ, là một tình trạng trong đó phụ nữ mang thai phát triển huyết áp cao. Điều này có thể xảy ra trước khi mang thai (tăng huyết áp mạn tính) hoặc phát triển trong thai kỳ (tăng huyết áp thai kỳ hoặc tiền sản giật). 

Tăng huyết áp ở phụ nữ mang thai, hay còn gọi là tăng huyết áp thai kỳ, là một tình trạng trong đó phụ nữ mang thai phát triển huyết áp cao.

Các loại tăng huyết áp trong thai kỳ bao gồm:

• Tăng Huyết Áp Thai Kỳ (Gestational Hypertension):
  • Xảy ra sau tuần thứ 20 của thai kỳ.
  • Không có protein niệu (protein trong nước tiểu).

• Tiền Sản Giật (Preeclampsia):
  • Xảy ra sau tuần thứ 20 của thai kỳ.
  • Kèm theo protein niệu hoặc các dấu hiệu tổn thương các cơ quan khác (như gan, thận).
  • Có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và bé nếu không được quản lý kịp thời.
  • Tiền sản giật thường được chẩn đoán dựa vào protein niệu và HATT >140mmHg hoặc HATTr > 90mmHg.

• Tăng Huyết Áp Mạn Tính (Chronic Hypertension):
  • Đã bị bệnh huyết áp cao trước khi mang thai hoặc phát triển trước tuần thứ 20 của thai kỳ.
  • Có thể dẫn đến tiền sản giật.

• Tiền Sản Giật Chồng Lên Tăng Huyết Áp Mạn Tính (Preeclampsia Superimposed on Chronic Hypertension): Phụ nữ có huyết áp cao từ trước và phát triển các dấu hiệu của tiền sản giật trong thai kỳ. Khả năng này thường xảy ra khi thai phụ bị tăng huyết áp có thêm protein niệu lần đầu.

Nguy cơ và ảnh hưởng của tăng huyết áp đến thai kỳ

Tăng huyết áp khi mang thai có thể gây ra nhiều nguy cơ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả mẹ và thai nhi. Dưới đây là một số nguy cơ và ảnh hưởng chính:

• Tiền sản giật (Preeclampsia): Tiền sản giật là một tình trạng nghiêm trọng đặc trưng bởi tăng huyết áp và tổn thương các cơ quan khác, thường là gan và thận. Nếu không được điều trị, tiền sản giật có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi, bao gồm cả sản giật (eclampsia), một dạng nặng hơn với co giật và hôn mê.

• Sinh non (Preterm birth): Tăng huyết áp có thể dẫn đến việc phải sinh con sớm để bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi. Trẻ sinh non có nguy cơ cao hơn mắc các vấn đề sức khỏe như khó thở, vàng da, và các vấn đề về phát triển.
• Nhau tiền đạo và nhau bong non (Placental abruption – Placenta previa): Là tình trạng phân tách sớm của nhau thai bong ra khỏi tử cung, thường là sau 20 tuần thai.Tăng huyết áp làm tăng nguy cơ bong nhau non, tình trạng mà nhau thai tách khỏi tử cung trước khi sinh. Điều này có thể gây ra chảy máu nghiêm trọng và nguy hiểm cho mẹ và thai nhi.

• Trọng lượng thai nhi thấp (Low birth weight): Tăng huyết áp có thể ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến thai nhi, dẫn đến tình trạng thai nhi nhẹ cân. Trẻ sinh ra nhẹ cân có thể gặp nhiều vấn đề sức khỏe ngắn hạn và dài hạn.

• Biến chứng ở mẹ: Các biến chứng có thể bao gồm tổn thương thận và gan, vấn đề về thị lực, và các vấn đề tim mạch khác. Mẹ cũng có thể gặp nguy cơ cao hơn bị đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.

• Thai chết lưu (Stillbirth): Trong một số trường hợp nghiêm trọng, tăng huyết áp có thể dẫn đến thai chết lưu.

Tăng huyết áp khi mang thai có thể gây ra nhiều nguy cơ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả mẹ và thai nhi. 

Tăng huyết áp ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi

Ảnh hưởng đến mẹ

•  Tiền sản giật (Preeclampsia):
  • Là một biến chứng thai kỳ đặc trưng bởi tăng huyết áp và tổn thương các cơ quan khác, thường là gan và thận.
  • Triệu chứng: Điển hình với triệu chứng: Sưng phù, đau đầu dữ dội, rối loạn thị lực, đau vùng bụng trên, và tăng protein trong nước tiểu.
  • Nguy cơ: Nếu không được điều trị, tiền sản giật có thể tiến triển thành sản giật (eclampsia), gây co giật và có thể đe dọa tính mạng của cả mẹ và thai nhi.
• Nhau bong non (Placental Abruption):
  • Là tình trạng mà nhau thai tách khỏi tử cung trước khi sinh.
  • Nguy cơ: Gây chảy máu nghiêm trọng, đau bụng dữ dội, và nguy hiểm đến tính mạng của cả mẹ và thai nhi.
• Suy tim và các vấn đề tim mạch khác: Tăng huyết áp có thể làm tăng nguy cơ suy tim, đột quỵ, và nhồi máu cơ tim trong thai kỳ.
• Suy thận: Huyết áp cao có thể gây tổn thương thận, dẫn đến suy thận.
• Tăng nguy cơ sinh mổ: Các biến chứng liên quan đến tăng huyết áp có thể khiến sinh mổ trở thành lựa chọn an toàn hơn so với sinh thường.
• Hội chứng HELLP:

• • Là tên viết tắt của các từ Hemolytic anemia (thiếu máu tán huyết), Elevated Liver enzymes (tăng men gan) và Low Platelet count (giảm tiểu cầu) – Một biến chứng nghiêm trọng của tiền sản giật
  • Triệu chứng: Đau bụng trên, buồn nôn, nôn mửa, và đau đầu. Qua khám phát hiện vỡ bao gan kèm máu tụ, đông máu nội mạch lan tỏa.
  • Nguy cơ: Hội chứng HELLP có thể gây nguy hiểm đến tính mạng và cần được điều trị khẩn cấp.

Tăng huyết áp có thể làm tăng nguy cơ suy tim, đột quỵ, và nhồi máu cơ tim trong thai kỳ

Ảnh hưởng đến thai nhi

• Sinh non (Preterm Birth):

• • • Mẹ bị tăng huyết áp có nguy cơ sinh con trước 37 tuần tuổi thai.
    • Tác động: Trẻ sinh non có thể gặp phải nhiều vấn đề về sức khỏe, bao gồm khó thở do phổi chưa phát triển hoàn chỉnh, khó kiểm soát nhiệt độ cơ thể, và tăng nguy cơ nhiễm trùng.

• Trọng lượng sơ sinh thấp (Low Birth Weight):

• • • Trẻ sơ sinh có trọng lượng dưới 2.500 gram.
    • Nguy cơ: Tăng huyết áp có thể làm giảm lưu lượng máu đến nhau thai, dẫn đến thai nhi nhận không đủ dưỡng chất và oxy, gây trọng lượng sơ sinh thấp.
    • Tác động: Trẻ nhẹ cân có nguy cơ cao hơn về các vấn đề sức khỏe ngắn hạn và dài hạn, bao gồm chậm phát triển, các vấn đề về học tập và hành vi, và các vấn đề sức khỏe mãn tính sau này.

• Thai chết lưu (Stillbirth):

• • • Nguy cơ: Trong các trường hợp nghiêm trọng, tăng huyết áp có thể dẫn đến thai chết lưu, tức là thai nhi chết trước khi sinh.

• Hội chứng chậm phát triển trong tử cung (Intrauterine Growth Restriction – IUGR):

• • Thai nhi phát triển chậm hơn so với tuổi thai.
  • Nguy cơ: Tăng huyết áp làm giảm lưu lượng máu và dưỡng chất đến thai nhi, gây ra IUGR.
  • Tác động: Trẻ bị IUGR có nguy cơ cao hơn về các vấn đề sức khỏe ngay sau khi sinh và trong suốt cuộc đời.

• Các vấn đề về hô hấp:

• • Nguy cơ: Trẻ sinh non do mẹ bị tăng huyết áp có nguy cơ cao hơn bị hội chứng suy hô hấp (Respiratory Distress Syndrome) do phổi chưa phát triển hoàn chỉnh.
  • Tác động: Trẻ có thể cần sự hỗ trợ hô hấp ngay sau khi sinh.

• Vàng da:

• • Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân có nguy cơ cao hơn bị vàng da do gan chưa hoàn thiện chức năng để xử lý bilirubin.
  • Tác động: Nếu không được điều trị, vàng da nặng có thể gây tổn thương não (kernicterus).

• Hạ đường huyết (Hypoglycemia):

• • Trẻ sơ sinh của các bà mẹ bị tăng huyết áp có nguy cơ hạ đường huyết sau khi sinh do rối loạn chuyển hóa.
  • Tác động: Hạ đường huyết có thể gây co giật và tổn thương não nếu không được điều trị kịp thời.

Tăng huyết áp ở mẹ trong thai kỳ có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của thai nhi.

Để giảm thiểu nguy cơ tăng huyết áp thai kỳ và bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi thai phụ cần:

• Theo dõi thai kỳ chặt chẽ

• Chế độ ăn uống và lối sống: Chế độ ăn ít muối, nhiều rau quả, duy trì cân nặng hợp lý, và thực hiện các hoạt động thể chất nhẹ nhàng có thể giúp kiểm soát huyết áp.

• Nghỉ ngơi và kiểm soát căng thẳng: Nghỉ ngơi đầy đủ và kiểm soát căng thẳng là rất quan trọng trong việc quản lý tăng huyết áp.

Kết Luận

Tăng huyết áp thai kỳ là một tình trạng nghiêm trọng cần được theo dõi và quản lý cẩn thận để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Việc hiểu rõ về các loại tăng huyết áp, nguy cơ và ảnh hưởng của nó sẽ giúp các bà mẹ chuẩn bị tốt hơn cho quá trình mang thai. Hãy đảm bảo theo dõi thai kỳ chặt chẽ, duy trì chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh, nghỉ ngơi đầy đủ và kiểm soát căng thẳng. Việc quản lý tăng huyết áp trong thai kỳ đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa mẹ bầu và đội ngũ y tế để đảm bảo một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh. Chúc các bà mẹ có một thai kỳ an lành và hạnh phúc!