Xét nghiệm ferritin: đo lường lượng sắt dự trữ trong cơ thể và tình trạng ferritin tăng

Xét nghiệm Ferritin là gì và được chỉ định khi nào?

Sắt là một khoáng chất thiết yếu cho cơ thể, nhưng không thể tự tổng hợp. Chúng ta cần hấp thu sắt thông qua chế độ ăn uống. Khi sắt được hấp thu vào mạch máu, nó tồn tại dưới dạng ion Fe2+ và Fe3+. Một phần sắt (khoảng 20%) được lưu trữ dưới dạng Ferritin.

Ferritin là một phức hợp protein trong nội bào, có chức năng lưu trữ sắt và giải phóng sắt khi cơ thể cần. Xét nghiệm Ferritin được sử dụng để đo lượng sắt dự trữ trong cơ thể ở mức bình thường, thừa hoặc thiếu.

Xét nghiệm Ferritin thường được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân bị thừa sắt.
• Theo dõi tình trạng bệnh và hướng dẫn điều trị rối loạn chất sắt trong cơ thể.
• Người bệnh có các triệu chứng như nhức đầu, mệt mỏi, chóng mặt, người xanh xao… được chỉ định làm xét nghiệm Ferritin để chẩn đoán hoặc loại bỏ tình trạng Ferritin tăng.

Thông thường, bác sĩ sẽ khuyến nghị người bệnh nhịn ăn ít nhất 12 tiếng trước khi thực hiện xét nghiệm Ferritin, và làm xét nghiệm vào buổi sáng để đạt kết quả chính xác nhất.

“Việc xét nghiệm Ferritin đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá lượng sắt trong cơ thể và phát hiện các vấn đề bất thường về sức khỏe.”

Ferritin bình thường và Ferritin tăng

Ở người khỏe mạnh, kết quả xét nghiệm Ferritin thông thường nằm trong khoảng từ 10 đến 120 ng/mL (đối với nữ) và từ 20 đến 250 ng/mL (đối với nam). Đối với trẻ em, chỉ số này có thể khác tùy theo độ tuổi, thường từ 7 – 110 ng/mL.

Khi mức Ferritin trong máu thấp hơn mức bình thường, điều này có thể cho thấy cơ thể thiếu sắt dự trữ. Ngược lại, khi kết quả xét nghiệm Ferritin cao hơn mức bình thường, có thể cho thấy người được xét nghiệm đang bị Ferritin tăng hoặc ứ sắt trong cơ thể.

Ở giai đoạn đầu, Ferritin cao không gây ra các triệu chứng bệnh rõ ràng. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng như mệt mỏi, yếu ớt, đau cơ khớp, vàng mắt, vàng da, nhịp tim không đều, đau bụng, khó thở và giảm cân nhanh không rõ nguyên nhân.

“Ferritin tăng có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, và việc phát hiện kịp thời cùng với điều trị phù hợp là điều cần thiết.”

Ferritin tăng và các nguyên nhân

Ferritin cao có thể là biểu hiện của nhiều vấn đề sức khỏe bất thường:

• Hemochromatosis: Một tình trạng di truyền khiến cơ thể hấp thụ quá nhiều sắt từ chế độ ăn uống, gây tích tụ sắt ở gan, tụy, tim, thận và gây tổn thương cho các cơ quan này.
• Truyền máu thường xuyên: Khi phải truyền máu thường xuyên, cơ thể tích tụ sắt do không có cơ chế loại bỏ lượng sắt dư thừa trong cơ thể.
• Viêm nhiễm: Một số tình trạng viêm nhiễm cấp tính hoặc mãn tính có thể làm tăng mức Ferritin. Khi gặp viêm nhiễm, cơ thể sản xuất nhiều Ferritin hơn để cô lập sắt và cắt đứt nguồn cung cấp sắt cho vi khuẩn gây viêm.
• Ung thư: Một số loại ung thư, đặc biệt là ung thư máu, có thể làm tăng mức Ferritin như một phản ứng của cơ thể để chống lại viêm hoặc tổn thương tế bào.
• Bệnh lý liên quan đến gan: Các bệnh lý như gan nhiễm mỡ, xơ gan có thể làm tăng lượng sắt trong gan và gây tăng Ferritin trong máu.
• Hemophagocytic Lymphohistiocytosis: Một căn bệnh khiến hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào máu và các cơ quan khác trong cơ thể, gây tăng mức Ferritin rất cao.

“Ferritin tăng có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm, và việc xác định chính xác nguyên nhân là quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp.”

Điều trị khi Ferritin tăng

Khi kết quả xét nghiệm cho thấy mức Ferritin cao hơn bình thường, bác sĩ có thể tiến hành thêm các xét nghiệm khác để tìm hiểu nguyên nhân chính xác. Từ đó, bác sĩ sẽ có căn cứ để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân. Một số phương pháp điều trị và quản lý phổ biến gồm:

1. Điều trị y tế: Đối với bệnh nhân mắc Hemochromatosis, có thể chịu một liệu pháp gọi là chích máu tĩnh mạch để loại bỏ lượng sắt dư thừa trong cơ thể. Quá trình này bắt đầu bằng việc lấy một lượng máu nhất định, thường khoảng 470ml, và tiến hành chích máu 1 – 2 lần mỗi tuần. Khi nồng độ sắt trong cơ thể trở về mức bình thường, tần suất chích máu sẽ giảm.

2. Sử dụng thuốc thải sắt: Một số trường hợp có thể được chỉ định sử dụng thuốc thải sắt như Paolucci DaViPharm để điều trị sự thừa sắt. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này phải tuân thủ hướng dẫn chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa và chỉ được dùng khi có chỉ định cụ thể.

3. Điều trị bệnh lý liên quan: Tùy thuộc vào từng bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, viêm gan, lupus ban đỏ, gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp.

4. Điều chỉnh chế độ ăn uống: Để giảm Ferritin, người bệnh nên điều chỉnh chế độ ăn uống. Cần hạn chế việc sử dụng thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, hải sản, rau lá xanh đậm. Thay vào đó, nên tăng tiêu thụ các loại rau, củ, quả giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, vitamin E, flavonoid. Các loại ngũ cốc và đậu cũng có thể được bổ sung để giảm khả năng hấp thu sắt từ các loại thực phẩm khác.

5. Thay đổi lối sống: Tránh sử dụng rượu, bia và các chất kích thích gây hại cho gan. Tăng cường hoạt động thể chất cũng có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng quát và kiểm soát bệnh lý có liên quan đến Ferritin tăng.

“Việc điều trị Ferritin tăng phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể và yêu cầu sự chỉ định của bác sĩ. Điều này bao gồm chế độ ăn uống, sử dụng thuốc thải sắt và tránh các thói quen xấu gây hại cho gan.”

Câu hỏi thường gặp về Ferritin tăng

1. Ferritin tăng có gây ra triệu chứng gì?
   Ferritin tăng ở giai đoạn đầu không gây ra các triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng như mệt mỏi, yếu ớt, đau cơ khớp, vàng mắt, vàng da, nhịp tim không đều, đau bụng, khó thở và giảm cân nhanh không rõ nguyên nhân.
2. Ferritin tăng có nguy hiểm không?
   Ferritin tăng có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm như Hemochromatosis, truyền máu thường xuyên, bệnh lý liên quan đến gan và ung thư. Việc xác định chính xác nguyên nhân là quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp.
3. Phải làm gì khi Ferritin tăng?
   Khi kết quả xét nghiệm cho thấy mức Ferritin cao hơn bình thường, bác sĩ có thể tiến hành thêm các xét nghiệm khác để tìm hiểu nguyên nhân chính xác. Từ đó, bác sĩ sẽ có căn cứ để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân.
4. Thay đổi chế độ ăn uống có giúp giảm Ferritin?
   Đúng vậy, việc điều chỉnh chế độ ăn uống có thể giúp giảm Ferritin. Cần hạn chế thực phẩm giàu sắt và tăng tiêu thụ các loại rau, củ, quả giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, vitamin E, flavonoid.
5. Thuốc thải sắt có được sử dụng để điều trị Ferritin tăng không?
   Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc thải sắt như Paolucci DaViPharm để điều trị Ferritin tăng. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này phải tuân thủ hướng dẫn chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa và chỉ được dùng khi có chỉ định cụ thể.

Nguồn: Tổng hợp