Cách chăm sóc bệnh nhân ung thư gan
Triệu chứng của bệnh ung thư gan
Người bệnh có thể tình cờ nhận biết bệnh ung thư ở gan cho dù không xuất hiện biểu hiện lâm sàng nào trong những lần định kỳ thăm khám 3 – 6 tháng.
Dấu hiệu ung thư gan:
Triệu chứng cơ năng
- Vàng da: Đây là biểu hiện thường xuất hiện nhất, dễ thấy rõ khi tiếp xúc trực tiếp với ánh mặt trời. Vàng da là kết quả của việc đường mật bị tắc nghẽn do khối u gây ra. Muối mật từ trong đường mật trào ngược vào các xoang gan, di chuyển vào máu và tích tụ dưới da. Triệu chứng vàng da đôi khi còn kèm theo biểu hiện khác như nước tiểu đậm màu hơn và phân trở nên bạc màu.
- Mắt vàng: Có màu vàng sậm ở củng mạc mắt, biểu hiện này có thể xuất hiện đồng thời hoặc trước lúc bị vàng da.
- Ngứa: Đây là triệu chứng xuất hiện cùng lúc với vàng da, tuy nhiên ở một số bệnh nhân lại có trước khi da bị vàng. Cơn ngứa thường bộc phát nặng khi về đêm và đa số không có loại thuốc điều trị nào có thể đáp ứng. Tình trạng ngứa là do acid mật tích tụ dưới da, khiến các thụ thể thần kinh cảm giác bị kích thích.
- Sụt cân: Tại thời điểm chẩn đoán, có đến 30 – 50% bệnh nhân bị sụt cân. Đây là hậu quả của việc ăn không tiêu, chán ăn, chướng bụng, tiêu hóa rối loạn do không có dịch mật được đẩy xuống ruột.
- Đau bụng: Ở giai đoạn đầu, người bệnh thường thấy đau bụng ở vùng gan, cơn đau không rõ ràng, khá mơ hồ. Việc đau bụng dữ dội và nhiều lần có thể do hậu quả của tắc mật.
Triệu chứng thực thể
- Gan to, trong 25% các trường hợp bờ gan dưới bờ sườn có thể được sờ thấy với mật độ mềm.
- Khối khu trú: hiếm khi sờ được khối khu trú tại vùng gan.
Cách chăm sóc bệnh nhân ung thư gan
Chăm sóc cho người bệnh ung thư gan hàng ngày
- Do sức khỏe kém nên bệnh nhân ung thư gan thường có xu hướng nằm nhiều hơn. Do đó người nhà có thể hỗ trợ mát xa hoặc giúp bệnh nhân thay đổi tư thế nằm để tránh bệnh nhân nằm một vị trí quá lâu trở nên khó chịu. Các chuyên gia khuyến cáo bệnh nhân có thể nằm với đệm nước.
- Vệ sinh hàng ngày: Người nhà có thể hỗ trợ bệnh nhân những việc sinh hoạt hằng ngày, đặc biệt là việc nặng hay khi bệnh nhân đau đớn, cơ thể khó chịu, không nên để bệnh nhân làm việc quá sức.
- Theo dõi tình trạng của bệnh nhân, hỗ trợ hút dịch hô hấp để cung cấp oxy cho bệnh nhân khi cần nếu như bệnh nhân có khó khăn trong việc điều chỉnh hơi thở.
- Sức khỏe của bệnh nhân ung thư gan có thể đột ngột và thay đổi khó lường nên cần bố trí người túc trực để hỗ trợ bệnh nhân. Đặc biệt ở giai đoạn cuối khi bệnh nhân kém tỉnh táo và có thể mê sảng thì người nhà nên hỗ trợ bệnh nhân khi cần gấp như khi đau đớn, thở gấp hay cần đi vệ sinh…
- Nếu bệnh nhân xuất hiện tình trạng nguy hiểm như: ảo giác, thèm ngủ, bất an… thì cần thông báo đến bác sĩ.
- Nên tăng cường sức đề kháng cho bệnh nhân bằng cách giữ sạch sẽ thân thể, vệ sinh phòng ốc gọn gàng kĩ càng và tạo không gian yên tĩnh, thoáng đãng cho bệnh nhân nghỉ ngơi.
- Động viên bệnh nhân, tránh để bệnh nhân căng thẳng, tiêu cực.
Chăm sóc cho người bệnh ung thư gan về ăn uống
- Bệnh nhân ung thư gan nên hạn chế đồ dầu mỡ, chất béo.
- Nên có lượng đường trong thức ăn cao hơn để tăng nguồn năng lượng phục vụ cho quá trình trao đổi chất.
- Đào thải gan kém nên hạn chế ăn mặn, ăn nhiều muối và ăn nhạt hơn.
- Nên chuyển thức ăn thành dạng lỏng hay nghiền nhỏ đồ ăn để tiêu hóa dễ hơn.
- Cần thay đổi thực đơn đa dạng để phù hợp với khẩu vị của người bệnh.
- Thức ăn nên thanh đạm, tăng rau củ quả và đồ ăn tươi giàu lượng vitamin.
Những điều lưu ý khi chăm sóc bệnh nhân ung thư gan
Ung thư gan thường khiến tâm lý chung của đa số bệnh nhân tuyệt vọng và chán nản hoặc hoảng sợ, lo lắng. Tinh thần kém có thể khiến sức khỏe yếu đi hoặc hiệu quả điều trị kém. Do đó, người thân nên động viên bệnh nhân để giải tỏa tâm lý căng thẳng đồng thời tâm sự để bệnh nhân vững tinh thần chiến đấu với bệnh tật. Người nhà nên giữ tinh thần lạc quan để bệnh nhân an tâm điều trị nâng cao chất lượng sống hàng ngày.
Khi khối u ung thư gan di căn có thể ảnh hưởng đến chức năng các cơ quan trong cơ thể khiến bệnh nhân đau đớn .Người nhà bệnh nhân nên nhắc nhở và nắm rõ thời gian uống thuốc đúng giờ và đúng theo liều lượng chỉ định để bệnh nhân giảm đau.
Nếu nhờn thuốc hay không phù hợp, người nhà cần theo dõi và báo lại cho bác sĩ điều trị. Liên tục theo dõi tình trạng và chăm sóc bệnh nhân ung thư gan là một trong những yếu tố quan trọng người nhà cần xử lý để tránh những sự cố có thể xảy ra.
