Chế độ ăn DASH cho bệnh nhân tăng huyết áp

Huyết áp cao không chỉ là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe tim mạch mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tổng thể. Bài viết dưới đây sẽ đem đến cái nhìn sâu sắc về chế độ ăn DASH và hướng dẫn cách xây dựng khẩu phần phù hợp cho người cao huyết áp. 

Chế độ ăn dash cho bệnh nhân tăng huyết áp 

Chế độ ăn DASH là gì? 

Chế độ ăn DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) là phương pháp ăn uống được thiết kế đặc biệt cho những người mắc chứng tăng huyết áp. Đây là chế độ dinh dưỡng chú trọng bổ sung thực phẩm giàu kali, canxi, magie và giảm lượng natri, chất béo bão hòa cùng đường bổ sung. Những khoáng chất này đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát huyết áp. 

Không những thế, các nghiên cứu còn chỉ ra, sau 2 tuần thực hiện chế độ ăn DASH có thể làm giảm đáng kể cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL-c) trong máu, một yếu tố nguy cơ chính gây bệnh tim và đột quỵ, cùng với huyết áp cao. 

Lợi ích của chế độ ăn DASH 

Chế độ ăn DASH là một phương pháp ăn uống mang đến một cuộc sống khỏe mạnh và cân đối. Dưới đây là các lợi ích hàng đầu từ chế độ ăn này: 

1. Kiểm soát huyết áp hiệu quả 

Chế độ ăn DASH được thiết kế nhằm kiểm soát lượng natri, giảm áp lực lên hệ tim mạch. Với lượng natri chỉ khoảng 2300mg mỗi ngày, giảm xuống 1500mg nếu cần, phương pháp này giúp ngăn chặn huyết áp cao một cách hiệu quả. 

2. Hỗ trợ giảm cân 

Bên cạnh việc giảm huyết áp, DASH còn hỗ trợ giảm cân thông qua việc cắt giảm thịt đỏ, natri, chất béo và đường. Phương pháp này không chỉ lành mạnh mà còn thúc đẩy quá trình giảm cân một cách tự nhiên. 

3. Giảm nguy cơ ung thư 

Tuân thủ chế độ ăn DASH giúp giảm nguy cơ ung thư, đặc biệt là ung thư đại trực tràng. Khi thay thế các thực phẩm kém lành mạnh bằng các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng như ngũ cốc nguyên hạt, rau, trái cây, và sữa ít chất béo sẽ mang đến hiệu quả tích cực cho sức khỏe tổng thể. 

4. Phòng ngừa hội chứng chuyển hóa 

Chế độ ăn DASH cải thiện độ nhạy insulin và giảm nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa. Đồng thời, khi bạn thay đổi chất lượng thực phẩm và lối sống lành mạnh sẽ hỗ trợ giảm cân và tăng cường sức khỏe tổng thể. 

5. Ngăn ngừa tiểu đường

Chế độ ăn DASH không chỉ hỗ trợ giảm huyết áp mà còn giúp cải thiện kháng insulin và kiểm soát lượng đường trong máu, từ đó ngăn chặn sự phát triển các yếu tố nguy cơ dẫn đến tiểu đường. 

6. Bảo vệ tim mạch 

Viện Y tế Quốc gia (NIH) khuyến khích áp dụng chế độ ăn DASH như một phần quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị các bệnh liên quan đến tim mạch. Ăn uống theo phương pháp này giúp kiểm soát huyết áp, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim và đột quỵ. 

Các món ăn chế biến theo chế độ ăn DASH 

Quy tắc quan trọng giúp chế độ ăn kiêng DASH hiệu quả 

Để tối ưu hóa lợi ích từ chế độ ăn kiêng DASH, việc tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản là rất quan trọng: 

1. Giảm muối (natri) trong chế độ ăn uống hàng ngày 

Bạn nên ưu tiên chọn thực phẩm tươi như rau củ, trái cây, tránh thêm muối hoặc các loại gia vị chứa muối. Hạn chế sử dụng thức ăn đóng hộp, thực phẩm đông lạnh và các loại rau trộn với nước sốt có muối. Người bệnh cũng nên giảm tiêu thụ các thực phẩm hun khói hay đã qua xử lý như thịt xông khói, xúc xích, các loại thịt chế biến sẵn như thịt hộp, giăm bông, gà tây. 

2. Duy trì cân nặng cơ thể khỏe mạnh và ổn định 

Người bệnh nên duy trì cân nặng ổn định bằng cách chọn thực phẩm ít chất béo hoặc giảm khẩu phần ăn, tăng cường chất xơ trong chế độ ăn với mục tiêu 25-35 gram chất xơ mỗi ngày. Tập thể dục đều đặn, ít nhất 30 phút mỗi ngày để duy trì cân nặng phù hợp và tập 60 phút, 5 lần/tuần nếu bạn muốn giảm cân. Sửa đổi các thói quen ăn uống không lành mạnh như ăn khuya, ăn nhiều thịt, nội tạng, các thức ăn chiên xào. 

3. Tăng cường các nhóm thực phẩm giàu kali, magie và chất xơ 

Bạn nên tiêu thụ 450g trái cây mỗi ngày, chia thành 5 lần ăn, mỗi lần 80g, chọn trái cây họ cam quýt 3 lần một tuần để cung cấp kali và chất xơ. Ngoài ra, bạn có thể bổ sung một số loại hạt như hạt óc chó, hạnh nhân, đậu Hà Lan vào thực đơn ít nhất 4 lần/tuần. Ăn cà chua, cam, chuối, khoai tây sẽ giúp bạn tăng cường kali. Chú ý không sử dụng thuốc bổ sung kali trừ khi có chỉ định của bác sĩ và những người có vấn đề về thận cần thảo luận với bác sĩ trước khi tăng kali trong chế độ ăn. 

4. Tăng cường các loại thực phẩm giàu canxi 

Nên lựa chọn phô mai và sữa chua ít béo, cũng như các sản phẩm sữa tách béo để tăng cường canxi. Nếu bạn không dung nạp lactose, có thể sử dụng sữa có lactaid hoặc sữa đã giảm lactose. Đối với những người không tiêu thụ sản phẩm từ sữa, cần bổ sung canxi theo hướng dẫn vào chế độ ăn. 

5. Giảm caffeine và bỏ thuốc lá 

Hãy chọn cà phê, trà và nước soda không chứa caffeine hoặc đã khử caffeine thay cho các sản phẩm thông thường. Hạn chế tiêu thụ đồ uống có chứa caffeine, không quá 2 ly mỗi ngày và tránh sử dụng các loại thuốc có chứa caffeine. Đối với người hút thuốc, hãy bắt đầu bằng việc giảm số lượng thuốc lá mỗi ngày và sử dụng kẹo ngậm không đường hoặc thuốc theo toa của bác sĩ. 

6. Uống nước đầy đủ 

Một quy tắc chung của chế độ ăn DASH là uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày. Bạn có thể sử dụng bình nước có chia vạch để theo dõi lượng nước đã uống và đặt ở nơi dễ thấy để nhắc nhở bản thân uống nước thường xuyên. 

Xem thêm: Chuyện gì sẽ xảy ra nếu bạn uống đủ nước mỗi ngày?

Đừng quên uống đủ nước trong quá trình áp dụng chế độ ăn DASH 

Khẩu phần khuyến nghị trong chế độ ăn kiêng DASH 

Khi theo chế độ ăn kiêng DASH, bạn nên phân chia khẩu phần ăn theo nhóm thực phẩm. Dưới đây là gợi ý về khẩu phần ăn hàng ngày dựa trên mức năng lượng 2.000 calo: 

1. Ngũ cốc nguyên hạt 

• 6-8 phần ăn mỗi ngày. 

• Các loại ngũ cốc thích hợp bao gồm bánh mì, gạo, mì ống và ngũ cốc. 

• Một khẩu phần bao gồm 1 lát bánh mì, ½ cốc ngũ cốc khô, ½ chén cơm, mì ống hoặc ngũ cốc. 

2. Rau 

• 4–5 phần ăn mỗi ngày. 

• Bạn nên chọn cà chua, cà rốt, bông cải xanh, cà tím và các loại rau xanh đậm. 

• Khẩu phần khuyến nghị là 1 chén đối với rau lá xanh và 1/2 chén đối với các loại rau củ khác. 

3. Trái cây 

• 4–5 phần ăn mỗi ngày. 

• Một số loại trái cây được gợi ý cho người theo chế độ ăn DASH như dưa, quả mọng, nho, táo và lê. 

• Một khẩu phần tiêu chuẩn là khoảng 1 quả nhỏ, 1/2 quả lớn hoặc 1 cốc. 

4. Các sản phẩm từ sữa 

• 2-3 khẩu phần mỗi ngày. 

• Các sản phẩm từ sữa như phô mai và sữa chua nên chọn loại ít chất béo hoặc không chất béo. 

• Một khẩu phần sẽ là 1 cốc sữa hoặc sữa chua, hoặc 28-30g phô mai. 

5. Thịt gà nạc, thịt và cá 

• Tối đa 6 khẩu phần mỗi ngày (28gr/khẩu phần). 

• Nên chọn các loại thịt nạc như gà, gà tây, cá hồi, cá trích và cá ngừ để cung cấp protein lành mạnh. 

• Mỗi khẩu phần thịt hoặc cá tương đương với 28g. 

6. Các loại hạt và đậu 

• 4–5 khẩu phần mỗi tuần. 

• Bổ sung hạnh nhân, hạt hướng dương, đậu tây, đậu Hà Lan và đậu lăng vào chế độ ăn. 

• Một khẩu phần là 1/3 chén hạt, 2 muỗng canh hạt hoặc bơ hạt hoặc 1/2 chén đậu. 

7. Chất béo và dầu 

• Sử dụng các loại bơ thực vật hoặc dầu thực vật và các loại sốt ít gia vị. 

• Một khẩu phần tương đương với 1 muỗng cà phê bơ hoặc dầu, 1 muỗng canh mayonnaise, hoặc 2 muỗng canh nước sốt salad. 

8. Đồ ngọt và đường bổ sung 

• Tối đa 5 khẩu phần một tuần. 

• Giới hạn lượng đường và các sản phẩm ngọt. 

• Một khẩu phần là 1 thìa đường, thạch hoặc mứt, 1/2 cốc kem hoặc 1 cốc nước chanh. 

Sử dụng tinh chất thiên nhiên hỗ trợ cải thiện và kiểm soát huyết áp cao 

Bạn có thể kết hợp sử dụng các tinh chất thiên nhiên với chế độ ăn DASH để hỗ trợ kiểm soát mỡ máu, ổn định huyết áp, điều này đặc biệt hữu ích trong quản lý bệnh cao huyết áp. Cholesterol trong cơ thể có nguồn gốc từ 2 nguồn chính là: cholesterol nội sinh do cơ thể tự tổng hợp (chiếm 80%) và cholesterol hấp thu từ thức ăn hàng ngày (chiếm 20%). Do đó, ngoài việc áp dụng chế độ ăn DASH, người bệnh cũng cần chú trọng luyện tập thể thao và kiểm soát cholesterol nội sinh. 

Viên uống FAZ, với thành phần hoạt chất sinh học GDL-5 chiết xuất từ phấn mía Nam Mỹ, hỗ trợ cơ thể kiểm soát rối loạn mỡ máu thông qua cơ chế hoạt hóa receptor tế bào. Điều này không chỉ giúp làm giảm cholesterol toàn phần và cholesterol “xấu” mà còn hỗ trợ giảm nguy cơ xơ vữa động mạch. Nhờ đó, FAZ góp phần đẩy lùi nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, hỗ trợ kiểm soát huyết áp một cách hiệu quả và an toàn. 

Viên uống FAZ hỗ trợ ổn định huyết áp, ngăn chặn các nguy cơ liên quan đến tim mạch 

Tuy nhiên, trước khi bắt đầu sử dụng bất kỳ sản phẩm bổ sung nào, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo rằng phù hợp và an toàn với tình trạng sức khỏe của mình. Đặc biệt nếu bạn đang trong quá trình sử dụng thuốc điều trị. 

Xây dựng thực đơn DASH dựa vào việc lựa chọn các loại thực phẩm phù hợp, cần cân nhắc kỹ lưỡng, nhằm tạo ra một chế độ ăn cân đối, đáp ứng đúng đắn và hiệu quả nhu cầu dinh dưỡng cụ thể của từng cá nhân. Vì vậy, bạn hãy tìm hiểu thật kỹ trước khi áp dụng chế độ ăn này. 

Một số câu hỏi thường gặp liên quan chế độ ăn DASH 

Một số thắc mắc thường gặp ở những người bắt đầu chế độ ăn DASH: 

1. Có cần tập thể dục theo chế độ ăn kiêng DASH không? 

Một phần quan trọng không kém của chế độ ăn DASH là việc tập thể dục đều đặn. Tập thể dục không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn góp phần ổn định huyết áp. Bạn nên tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày, chọn những môn thể thao bạn yêu thích để dễ dàng duy trì thói quen này. 

2. Có thể uống rượu, bia trong chế độ ăn kiêng DASH không? 

Rượu bia được biết đến là một trong những yếu tố có thể làm tăng huyết áp. Do đó, hạn chế hoặc tránh sử dụng rượu bia trong chế độ ăn DASH luôn được khuyến nghị. Tuy nhiên, trong một số trường hợp bất khả kháng, bạn hãy đảm bảo không vượt quá giới hạn 2 đơn vị cồn đối với nam giới và không quá 1 đơn vị cồn đối với nữ giới mỗi ngày. 1 đơn vị cồn tương đương 1 ly nhỏ rượu mạnh (40 độ, 30 ml); 1 ly rượu vang (13,5 độ, 100 ml); 3/4 lon bia 330 ml). 

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.

Bạn có thể xem thêm:

• Huyết áp cao là bao nhiêu? Những điều cần lưu ý đối với bệnh nhân tăng huyết áp

• Vì sao bị bệnh huyết áp thấp?

• Bị tụt huyết áp nên làm gì?

• Bí quyết giúp giảm huyết áp một cách tự nhiên

• 6 Lý Do Mắc Bệnh Tăng Huyết Áp Ở Người Cao Tuổi

• 10 biện pháp đơn giản trị tăng huyết áp