Các giai đoạn của Zona thần kinh và dấu hiệu nhận biết

Bệnh zona thần kinh là một bệnh do cùng một loại virus gây bệnh thủy đậu có tên gọi là Varicella gây nên. Bị zona thần kinh không gây nguy hiểm cho người bệnh, tuy nhiên nếu không được chữa trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều biến chứng. Cùng theo dõi bài viết dưới đây để hiểu thêm về khái niệm cũng như dấu hiệu nhận biết và cách phòng tránh zona thần kinh .

Zona thần kinh là gì?

Zona thần kinh, hay còn được gọi là zona (shingles), trong dân gian hay gọi là “giời leo” ,là một bệnh nhiễm trùng do virus Varicella-zoster gây ra. Đây là cùng một virus gây bệnh thủy đậu (chickenpox). Sau khi bạn đã từng mắc bệnh thủy đậu, virus này có thể không hoàn toàn loại bỏ khỏi cơ thể mà nằm yên trong các dây thần kinh.

Khi hệ thống miễn dịch suy giảm hoặc bị căng thẳng, virus Varicella-zoster có thể tái hoạt động, gây ra zona thần kinh. Triệu chứng của zona thường bao gồm:

• Đau nặng hoặc ngứa ở một vùng cụ thể của da.
• Nổi mẩn hoặc phồng rộp.
• Cảm giác tê, nặng nhẹ hoặc đau nhức.
• Có thể xuất hiện các vết đỏ và nổi đỏ trên da.

Zona thường xuất hiện ở một phần cụ thể của cơ thể, thường là ở một bên của thân thể hoặc khu vực một bên của mặt. Bệnh này có thể gây ra đau rất khó chịu và kéo dài trong vài tuần đến vài tháng.

Các giai đoạn của Zona thần kinh

Zona thần kinh thường đi qua các giai đoạn khác nhau:

• Giai đoạn tiền khởi phát của zona thần kinh: Trước khi các triệu chứng da xuất hiện, một số người có thể cảm thấy mệt mỏi, đau nhức và có cảm giác không tốt. Triệu chứng đau và ngứa thường bắt đầu ở một hoặc một vài dải da, thường là ở một bên của cơ thể. Đau có thể được mô tả như nặng, châm chích hoặc đau nhức, thường đi kèm với ngứa trước khi phát ban 1 đến 3 ngày, trong một số trường hợp kéo dài một tuần hoặc lâu hơn.
• Giai đoạn bùng phát cấp tính bệnh zona: Đây là giai đoạn mà các vết ban đầu xuất hiện trên da. Ban đầu, da có thể đỏ và ngứa. Sau đó, các vết phồng rộp hoặc mẩn nổi lên, biến thành các vết nổi đỏ đặc trưng của zona. Các vết thường nối tiếp nhau theo các dây thần kinh và có thể gây đau rất mạnh. Trong vòng 1-2 ngày, vùng này hình thành bọng nước không màu nhưng dần chuyển đục (mụn mủ) ở ngày thứ 3. Các vết thương cuối cùng sẽ đóng vảy và các vùng phát ban có thể tự lành trong khoảng 2-4 tuần. Các vết ban sẽ phát triển và chuyển từ giai đoạn phồng rộp sang giai đoạn vảy. Trong thời gian này, vết ban có thể bắt đầu khô và hình thành vảy. Các vết ban thường mất vài tuần hoặc vài tháng để lành hoàn toàn. Trong giai đoạn này, đau có thể giảm dần. 
• Giai đoạn mãn tính (đau dây thần kinh sau zona): Giai đoạn mãn tính (đau dây thần kinh sau zona) thường kéo dài sau 1 đến 3 tháng sau khi tổn thương da do herpes zoster được chữa lành. Đau thần kinh sau zona nếu kéo dài sẽ làm ảnh hưởng tâm lý, giấc ngủ, giảm khả năng lao động và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Một số người có thể phát triển các biến chứng sau zona thần kinh, bao gồm đau dài hạn (được gọi là đau thần kinh sau zona) hoặc viêm màng não do virus Varicella-zoster.

Dấu hiệu nhận biết Zona thần kinh

Dấu hiệu của zona thần kinh có thể bao gồm:

• Đau và ngứa: Đau là một trong những triệu chứng chính của zona thần kinh. Thường bắt đầu trước khi các vết ban xuất hiện và có thể được mô tả đau nặng, châm chích, hoặc đau nhức thường đi kèm với ngứa.
• Vết ban: Các vết ban là dấu hiệu chính của zona thần kinh. Chúng thường xuất hiện ở một hoặc một vài dải da, thường là ở một bên của cơ thể, dọc theo dây thần kinh ngoại biên. Ban đầu, da có thể đỏ và sưng. Sau đó, các vết ban phát triển thành các vùng nổi đỏ, phồng rộp, thậm chí có thể nhiễm mủ và đau.
• Hình dạng dải ban: Các vết ban thường theo dải, theo dạng của các dây thần kinh dưới da, đặc biệt là ở các vùng gần dây thần kinh. Điều này là một đặc điểm phân biệt của zona thần kinh.
• Xuất hiện mụn nước: Phát ban nổi lên xuất hiện dưới dạng mụn nước mọc thành chùm, phân bố theo đường đi của dây thần kinh (dạng dải) hoặc mảng lớn. Trong vòng 3 – 4 ngày, các mụn nước liên kết lại thành bọng nước, chứa nhiều dịch, bọng nước căng và gây đau. Một thời gian sau bọng nước xẹp, có thể vỡ nếu va chạm, một số trường hợp để lại sẹo.
• Cảm giác tê, nặng nhẹ hoặc đau nhức: Ngoài đau, một số người có thể cảm nhận cảm giác tê, nặng nhẹ, hoặc đau nhức ở vùng bị ảnh hưởng.
• Da nổi đỏ, mẩn ngứa: Các vùng da bị ảnh hưởng có thể trở nên đỏ, mẩn ngứa hoặc khó chịu.
• Cảm giác mệt mỏi, khó chịu: Trước khi các vết ban xuất hiện, một số người có thể cảm thấy mệt mỏi, khó chịu.

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào của zona thần kinh, đặc biệt là nếu bạn từng mắc bệnh thủy đậu trước đó, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Phòng tránh Zona thần kinh

Dưới đây là một số biện pháp phòng tránh zona thần kinh:

• Tiêm vắc xin: Việc tiêm vắc xin phòng zona (zoster vaccine) có thể giúp giảm nguy cơ mắc zona và giảm đau sau zona. Hiện có hai loại vắc xin phòng zona: vắc xin Zostavax và Shingrix. Shingrix được khuyến nghị sử dụng ưu tiên hơn vì hiệu quả cao hơn và có thể được sử dụng ở mọi người từ 50 tuổi trở lên.
• Duy trì hệ miễn dịch tốt: Hệ miễn dịch mạnh mẽ có thể giúp ngăn ngừa tái phát của virus Varicella-zoster. Để duy trì hệ miễn dịch tốt, hãy ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, giữ cho cơ thể đủ ngủ và tránh căng thẳng.
• Tránh tiếp xúc với người mắc bệnh thủy đậu hoặc zona: Virus Varicella-zoster có thể lây lan qua tiếp xúc với các vết ban của người nhiễm bệnh. Tránh tiếp xúc với người mắc bệnh thủy đậu hoặc zona, đặc biệt là nếu bạn chưa từng mắc bệnh thủy đậu hoặc chưa được tiêm vắc xin.
• Chăm sóc sức khỏe cá nhân: Đảm bảo giữ cho da sạch sẽ và khô ráo có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Hãy thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân tốt.
• Quản lý căng thẳng: Căng thẳng có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng. Hãy tìm cách quản lý căng thẳng thông qua việc tập yoga, thiền, hoặc các kỹ thuật giảm căng thẳng khác.
• Chăm sóc sức khỏe tổng thể: Duy trì một lối sống lành mạnh bằng cách hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây hại như thuốc lá và rượu bia, ăn uống cân đối và tập thể dục đều đặn cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh.

Việc nhận biết và điều trị kịp thời là quan trọng để giảm thiểu các biến chứng và làm giảm cơn đau. Nếu bạn nghi ngờ mình bị zona thần kinh, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được điều trị kịp thời.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.