Hội chứng OCD là gì? Nguyên nhân, đặc điểm và các chẩn đoán
Trong những năm trở lại đây, người mắc chứng bệnh lo âu đang ngày càng phổ biến hơn trên khắp thế giới, điển hình như bệnh OCD. Vậy OCD là gì? Đặc điểm, triệu chứng và cách điều trị hội chứng này như thế nào? Hãy cùng Pharmacity tìm hiểu rõ hơn ngay sau đây nhé.
Hội chứng OCD là gì?
OCD có thể hiểu đơn giản là hội chứng ám ảnh cưỡng chế – đây là một loại bệnh có liên quan đến rối loạn tâm thần. Những người được chẩn đoán mắc hội chứng OCD sẽ không thể tự chủ được bản thân và thường có lối suy nghĩ và hành động lặp đi lặp lại.
Các biểu hiện thường thấy của hội chứng OCD gồm:
- Rửa tay quá kỹ
- Luôn có thói quen kiểm tra mọi thứ
- Dọn dẹp mọi thứ thật thứ tự và ngăn nắp
- Bị ám ảnh về những con số
- Có tính tổ chức cao
- Có hơi hướng phóng đại về vấn đề bạo lực
- Bị ám ảnh về tình dục
- Có cảm giác dằn vặt về các mối quan hệ
- Luôn có sự kỳ vọng cao về sự bảo đảm
- Rất ghét việc soi gương
OCD là hội chứng ám ảnh cưỡng chế
Đặc điểm dấu hiệu nhận biết người mắc hội chứng OCD
Các đặc điểm chính của hội chứng OCD thường là:
- Ám ảnh (Obsessions): Bao gồm suy nghĩ, ý tưởng hoặc hình ảnh lặp đi lặp lại, thường cảm thấy lo lắng và khó chịu. Việc bị ám ảnh có thể là do vấn đề sạch sẽ, an toàn hoặc có lối suy nghĩ không muốn xảy ra, có cảm tưởng lo sợ về việc gây tổn thương cho mình hoặc những người xung quanh.
- Hành vi cưỡng chế (Compulsions): Đó là một loạt hành vi mà người bệnh thường lặp đi lặp lại ừ nhằm giải tỏa sự bất an hoặc ám ảnh. Chẳng hạn như, kiểm tra cửa sổ nhiều lần, liên tục rửa tay hoặc sắp xếp đồ đạc một cách trật tự và ngăn nắp.
- Sự ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày: Nếu người mắc OCD không thực hiện các hành vi cưỡng chế thì sẽ luôn cảm thấy căng thẳng và bất an.
- Không thể kiểm soát: Người bệnh sẽ không thể ngừng lại lối suy nghĩ hoặc hành vi lặp đi lặp lại dù họ vẫn biết phân biệt đúng sai.
Người mắc hội chứng OCD rất dễ nhận biết quá đặc điểm hoạt động thường ngày
Bị hội chứng OCD nguyên nhân do đâu?
Được biết, bệnh OCD có thể xuất phát nhiều nguyên nhân kết hợp lại với nhau. Cho nên, sau đây là những nguyên nhân có khả năng gây ra bệnh OCD theo các nhà tâm thần học đã nghiên cứu được như sau:
- Yếu tố sinh học: Khi cơ thể hoặc não bộ có sự thay đổi sẽ khiến cho người bệnh xuất hiện sự ám ảnh và bắt đầu hành động cưỡng chế một cách vô nghĩa.
- Yếu tố môi trường: Qua nhiều nghiên cứu các bác sĩ đã cho ra kết luận rằng, bệnh OCD có thể được hình thành dựa trên những thói quen được thực hiện trong thời gian dài.
- Yếu tố di truyền: Cũng có những nghiên cứu cho thấy, hội chứng OCD có thể xuất phát di truyền. Bệnh này có thể đã từng xuất hiện ở người thân trong gia đình.
- Sự căng thẳng và áp lực: Khi có sự tác động gây căng thẳng và áp lực có thể kích thích hoặc khiến cho bệnh trở nên nặng hơn ở những người có yếu tố tiền disposed.
- Chấn thương hoặc tổn thương: Theo nhiều nghiên cứu cho thấy, khi trải qua chấn thương ở não, nếu tuổi thơ bị tổn thương hoặc có gặp phải kiện gây áp lực có thể kích hoạt hội chứng OCD.
- Yếu tố khác: nếu xuất hiện lối suy nghĩ theo tính chất hoang tưởng có thể là do thiếu hụt Serotonin – là chất hóa học quan trọng trong não bộ. Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia cho rằng những bé bị nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A hoặc tán huyết beta thường có tỉ lệ mắc OCD cao hơn.
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới việc mắc hội chứng OCD
Cách chẩn đoán người mắc hội chứng OCD
Quá trình chẩn đoán hội chứng OCD thường sẽ thông qua một loạt các công đoạn gồm:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ tâm lý sẽ thực hiện một cuộc phỏng vấn để tiến hành thu thập các thông tin liên quan đến triệu chứng, cảm nhận của người bệnh.
- Đánh giá các triệu chứng: Các chuyên gia sẽ phân tích và đánh giá mức độ ám ảnh và hành vi cưỡng chế để nắm bắt tình hình bệnh.
- Tiêu chuẩn chẩn đoán: Đánh giá OCD dựa theo tiêu chí chẩn đoán từ hệ thống chẩn đoán và thống kê rối loạn tâm thần (DSM-5) của Hiệp hội Tâm lý Mỹ (APA).
- Loại trừ các nguyên nhân khác: nhiều khả năng, triệu chứng của OCD có thể giống với một số chứng rối loạn khác như rối loạn tâm thần, rối loạn lo âu,… cho nên việc loại từ nguyên nhân khác sẽ giúp cho việc chẩn đoán càng thêm chuẩn xác hơn.
- Đánh giá toàn diện: Ngoài ra, một số xét nghiệm hoặc đánh giá tâm lý chuyên sâu sẽ giúp xác định rõ hơn các tình trạng có sự tương đồng hay không. Để có thể đánh giá chi tiết mức độ của căn bệnh này, các bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán dựa theo biểu hiện tâm lý và hành động của người bệnh.
Bác sĩ sẽ dựa vào những biểu hiện, hành động, lời nói của người bệnh để chẩn đoán
Hội chứng OCD có nguy hiểm không?
Thực chất, hội chứng OCD sẽ không uy hiếp trực tiếp đến tính mạng. Tuy nhiên, nó lại gây cản trở lớn tới sinh hoạt hàng ngày và sức khỏe tâm thần của người bệnh. Cụ thể như sau:
- Ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày: Triệu chứng OCD thường là những suy nghĩ ám ảnh hoặc hành vi cưỡng chế không lặp lại thường xuyên trong sinh hoạt hàng ngày.
- Mối quan hệ xã hội: Người mắc OCD sẽ rất khó để duy trì khả năng giao tiếp và các mối quan hệ trong xã hội.
- Sức khỏe tinh thần: Hội chứng OCD sẽ gia tăng stress và lo âu, khiến tinh thần không được thư thái.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe cơ thể: Trong nhiều trường hợp, hành vi cưỡng chế như rửa tay quá nhiều sẽ khiến cho da bị tổn thương và suy giảm chức năng miễn dịch.
Cách điều trị hội chứng ám ảnh cưỡng chế
Điều trị bằng thuốc
Khi có người mắc hội chứng OCD, các bác sĩ thường sẽ kê đơn thuốc để điều trị. Mặc dù thuốc không thể loại bỏ hoàn toàn những triệu chứng của bệnh OCD, nhưng vẫn sẽ hỗ trợ kiểm soát để cải thiện một phần tình hình bệnh.
Dùng liệu pháp tư vấn tâm lý
Liệu pháp tâm lý sẽ hỗ trợ cải cách lối suy nghĩ và hành vi của bệnh. Chưa kể việc áp dụng biện pháp tâm lý còn sẽ hỗ trợ rất tốt cho thuốc đặc trị phát huy hiệu quả. Thường có 2 liệu pháp được áp dụng là:
- Liệu pháp hành vi: Với 2 kỹ thuật chính, một là giúp cho người bệnh từ bộc lộ để giải tỏa mọi thứ ra khỏi cơ thể, còn hai là áp dụng biện pháp chuyên môn để không cho bệnh nhân thực hiện các hành vi cưỡng chế để ngăn chặn triệt để luồng suy nghĩ ám ảnh.
- Liệu pháp nhận thức: hỗ trợ cho người bệnh tiến hành đánh giá lại lối suy nghĩ và nhận thức để họ tự phân biệt những điều không bình thường đó.
Biện pháp tự cải thiện
Một trong những giải pháp để giúp cải thiện hội chứng ám ảnh đó chính là tự cải thiện. Người bệnh có thể tự mình thực hiện những cách sau đây ngay tại nhà:
- Nên tâm sự với người thân hoặc với người mình cảm thấy tin tưởng để giúp giải tỏa bản thân.
- Có thể ghi chép tất cả các hành động và lối suy nghĩ ám ảnh của bản thân nhằm nhằm đánh giá được sự đúng sai và xua đuổi chúng.
- Nghỉ ngơi đầy đủ và đúng giờ.
- Thường xuyên tham gia vào các hoạt động cộng đồng để hòa nhập hơn.
- Cân đối việc ăn uống và tập luyện thể dục hàng ngày.
- Uống thuốc chỉ là một phần và làm mọi thứ mà mình thích để giảm bớt căng thẳng, lo âu trong cuộc sống hàng ngày.
Dựa vào tình trạng bệnh mà bác sĩ đưa ra cách điều trị thích hợp
Nhìn chung, hội chứng OCD – rối loạn ám ảnh cưỡng chế rất dễ nhận biết nếu các bạn chú ý nhiều hơn tới cử chỉ và hành động của người bệnh. Vậy nên, nếu nhà có người mắc hội chứng này, hãy quan tâm, chăm sóc và chia sẻ với họ nhiều hơn để giúp cải thiện tình trạng bệnh tốt hơn nhé.
Nguồn tham khảo: Tổng hợp
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
Xem thêm:
