Mỡ máu cao: "Kẻ thù thầm lặng" và những điều cần biết để bảo vệ sức khỏe

Mỡ máu cao, hay còn gọi là rối loạn mỡ máu, là tình trạng nồng độ mỡ (cholesterol và triglyceride) trong máu tăng cao vượt quá mức bình thường. Đây là một căn bệnh thầm lặng, ít biểu hiện triệu chứng nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là các bệnh tim mạch. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về mỡ máu cao, bao gồm triệu chứng, nguyên nhân, đối tượng nguy cơ, chẩn đoán, phòng ngừa và điều trị.

Tổng quan chung về mỡ máu cao

Mỡ đóng vai trò quan trọng trong cơ thể, giúp vận chuyển vitamin, hormone và tạo màng tế bào. Tuy nhiên, khi lượng mỡ trong máu tăng cao, đặc biệt là cholesterol “xấu” (LDL-C) và triglyceride, và giảm cholesterol “tốt” (HDL-C), sẽ dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe.

Triệu chứng mỡ máu cao

Hầu hết người bị mỡ máu cao không có triệu chứng gì rõ ràng. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể gặp một số dấu hiệu như:

• Đau tức ngực
• Khó thở
• Hoa mắt, chóng mặt
• Mệt mỏi
• Tê bì chân tay
• Xanthomas: Các mảng da vàng hoặc cam xuất hiện trên mí mắt, gân, lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân.

Nguyên nhân mỡ máu cao

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến mỡ máu cao, bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Nếu gia đình bạn có người bị mỡ máu cao, bạn có nguy cơ cao mắc bệnh hơn.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa, cholesterol, chất béo chuyển hóa và đường có thể làm tăng mỡ máu cao.
• Thiếu vận động: Lười vận động khiến cơ thể tích tụ nhiều mỡ thừa, dẫn đến tăng mỡ máu.
• Thừa cân, béo phì: Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mỡ máu cao.

• Hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm hỏng mạch máu và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, bao gồm mỡ máu cao.
• Uống nhiều rượu bia: Rượu bia có thể làm tăng triglyceride trong máu.
• Bệnh lý nền: Một số bệnh lý như tiểu đường, cao huyết áp, bệnh thận, suy giáp có thể làm tăng nguy cơ mỡ máu cao.
• Sử dụng một số loại thuốc: Một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc corticosteroid, thuốc điều trị ung thư có thể làm tăng mỡ máu cao.

Đối tượng nguy cơ 

Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc mỡ máu cao bao gồm:

• Người có tiền sử gia đình mắc mỡ máu cao
• Người thừa cân, béo phì
• Người ít vận động
• Người hút thuốc lá
• Người thường xuyên uống rượu bia
• Người mắc các bệnh lý nền như tiểu đường, cao huyết áp, bệnh thận, suy giáp
• Người đang sử dụng một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc corticosteroid, thuốc điều trị ung thư

Chẩn đoán mỡ máu cao

Để chẩn đoán mỡ máu cao, bác sĩ sẽ thực hiện xét nghiệm máu. Xét nghiệm này sẽ đo nồng độ cholesterol toàn phần, LDL-C, HDL-C và triglyceride trong máu.

Dựa vào kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ phân loại mức độ mỡ máu cao như sau:

• Bình thường:
  • Cholesterol toàn phần: < 5 mmol/L
  • LDL-C: < 3 mmol/L
  • HDL-C: > 1,6 mmol/L
  • Triglyceride: < 1,7 mmol/L
• Cận cao:
  • Cholesterol toàn phần: 5 – 5,9 mmol/L
  • LDL-C: 3 – 3,9 mmol/L
  • HDL-C: 1,2 – 1,59 mmol/L
  • Triglyceride: 1,7 – 2,19 mmol/L
• Cao:
  • Cholesterol toàn phần: > 6 mmol/L
  • LDL-C: > 4 mmol/L
  • HDL-C: < 1.2 mmol/L
  • Triglyceride: > 2.2 mmol

Phòng ngừa mỡ máu cao

Phòng ngừa mỡ máu cao là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe tim mạch. Một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả bao gồm:

• Chế độ ăn uống lành mạnh:
  • Hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa, cholesterol, chất béo chuyển hóa và đường.
  • Ăn nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và cá béo.
  • Sử dụng dầu thực vật tốt cho sức khỏe như dầu ô liu, dầu canola.
• Tập thể dục thường xuyên:
  • Nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần.
  • Bạn có thể lựa chọn các bài tập phù hợp với sở thích và sức khỏe của bản thân như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe, tập gym,…
• Duy trì cân nặng hợp lý:
  • Giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì.
  • Duy trì cân nặng hợp lý bằng cách kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.
• Bỏ hút thuốc lá:
  • Hút thuốc lá làm hỏng mạch máu và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, bao gồm mỡ máu cao.
• Hạn chế uống rượu bia:
  • Uống nhiều rượu bia có thể làm tăng triglyceride trong máu.
• Kiểm soát tốt các bệnh lý nền:
  • Nếu bạn mắc các bệnh lý nền như tiểu đường, cao huyết áp, bệnh thận, suy giáp, hãy tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ để kiểm soát tốt bệnh.

Điều trị mỡ máu cao

Mục tiêu điều trị mỡ máu cao là hạ thấp nồng độ LDL-C và triglyceride trong máu, đồng thời tăng HDL-C.

Biện pháp điều trị mỡ máu cao bao gồm:

• Thay đổi lối sống: Đây là bước quan trọng nhất trong điều trị mỡ máu cao. Bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn về chế độ ăn uống, tập luyện và các biện pháp thay đổi lối sống khác để giúp bạn hạ mỡ máu.
• Thuốc: Nếu thay đổi lối sống không đủ hiệu quả, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều trị mỡ máu cao. Một số loại thuốc thường sử dụng bao gồm statin, fibrate, niacin, thuốc giảm triglyceride,…

Lưu ý:

• Việc điều trị mỡ máu cao cần phải tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Không tự ý sử dụng thuốc điều trị mỡ máu cao khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Cần tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi hiệu quả điều trị và điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần thiết.

Mỡ máu cao là một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Hãy chủ động tầm soát mỡ máu định kỳ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe tim mạch của bạn.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.