Những điều cần biết về rối loạn thần Kinh thực vật
Rối loạn thần kinh thực vật là một loại rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến hệ thần kinh tự động, hay còn gọi là hệ thần kinh thực vật (hay hệ thần kinh tiểu não). Dẫn đến các vấn đề trong việc điều chỉnh các chức năng tự động của cơ thể như nhịp tim, hô hấp, tiêu hóa, thân nhiệt và kiểm soát cơ bắp trơn.
Rối loạn thần kinh thực vật là gì?
Rối loạn hệ thần kinh thực vật là một trạng thái mất cân bằng giữa hệ thống thần kinh giao cảm và phó giao cảm, hai hệ thống này điều khiển các hoạt động tự động của cơ thể như nhịp tim, hô hấp, tiêu hóa và điều hòa nhiệt độ. Khi có rối loạn, các chức năng này không hoạt động đúng cách, dẫn đến các triệu chứng khác nhau như nhịp tim bất thường, tiêu hóa không ổn định, huyết áp không ổn định, và các vấn đề khác.
Mặc dù rối loạn hệ thần kinh thực vật không gây tử vong trực tiếp, nhưng nó có thể gây ra những biến đổi lớn về chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các triệu chứng như đau đớn, khó chịu, và không ổn định cảm xúc có thể làm tăng cường sự lo âu và ảnh hưởng đến tâm lý. Điều này có thể dẫn đến một loạt các hậu quả như giảm sức khỏe toàn diện và khả năng làm việc, cũng như ảnh hưởng đến mối quan hệ xã hội và tinh thần của người bệnh.
Nguyên nhân gây ra rối loạn thần kinh thực vật
Các nguyên nhân rối loạn thần kinh thực vật thường gặp:
- Bệnh tiểu đường: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, do tổn thương dây thần kinh do dao động đường huyết không ổn định kéo dài.
- Virus: Một số loại virus có thể gây viêm dây thần kinh hoặc tổn thương hệ thần kinh thực vật.
- Biến chứng của bệnh khác hoặc tác dụng phụ của thuốc: Các bệnh như bệnh tự miễn dịch (ví dụ như bệnh tự miễn dịch thần kinh peripheral), và các thuốc như thuốc chống ung thư có thể gây tổn thương hệ thần kinh.
- Tấn công của hệ miễn dịch: Bệnh lý như bệnh tự miễn dịch thần kinh peripheral là kết quả của hệ miễn dịch tấn công dây thần kinh.
- Tổn thương vật lý: Phẫu thuật ở vùng cổ, xạ trị, chấn thương sọ não, chấn thương tủy sống có thể gây tổn thương trực tiếp đến hệ thần kinh.
- Yếu tố di truyền: Một số rối loạn hệ thần kinh thực vật có yếu tố di truyền.
- Tâm sinh lý: Các rối loạn tâm lý như lo âu, stress cũng có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
- Tiếp xúc với các chất độc hại: Các chất độc hại như thuốc lá, rượu, thuốc gây nghiện có thể gây tổn thương đến hệ thần kinh.
- Bệnh lý thoái hóa thần kinh: Như bệnh Parkinson và các bệnh lý khác có thể gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh thực vật.
Rối loạn hệ thần kinh thực vật có thể có các triệu chứng như rối loạn nhịp tim, huyết áp không ổn định, tiêu hóa bất thường, và làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh đáng kể. Điều trị tập trung vào giảm triệu chứng và điều trị nguyên nhân gốc nếu có thể, nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Triệu chứng của rối loạn thần kinh thực vật
Rối loạn hệ thần kinh thực vật có thể gây ra nhiều dấu hiệu và triệu chứng khác nhau, phụ thuộc vào từng loại rối loạn và mức độ ảnh hưởng của nó. Dưới đây là một số dấu hiệu và triệu chứng rối loạn thần kinh thực vật mà người bệnh có thể gặp phải:
- Thay đổi thời tiết và vận mạch:
- Đau đầu.
- Giảm trí nhớ.
- Giảm sự chú ý.
- Thiếu ngủ.
- Lo âu không rõ nguyên nhân.
- Triệu chứng tim mạch và huyết áp:
- Chóng mặt.
- Huyết áp giảm.
- Nhịp tim nhanh hoặc chậm.
- Hồi hộp.
- Huyết áp thay đổi thất thường.
- Thiểu năng mạch vành.
- Hệ thần kinh thực vật ảnh hưởng đến hệ hô hấp:
- Khó thở do phế quản bị co thắt.
- Tiêu hóa:
- Tiết niệu và tiết mồ hôi:
- Đi tiểu khó khăn hoặc không tự chủ.
- Nguy cơ nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
- Giảm tiết hoặc tăng tiết mồ hôi quá mức.
- Nhiệt độ cơ thể:
- Khả năng điều tiết nhiệt độ bị ảnh hưởng.
- Bệnh lý xương khớp:
- Đau nhức xương khớp.
- Da và tóc:
- Rụng tóc.
- Da khô.
- Mạch ngoài da bị co giãn.
- Sức khỏe sinh sản:
- Rối loạn kinh nguyệt.
- Giảm ham muốn tình dục.
- Hiện tượng xuất tinh sớm ở nam giới.
- Khô âm đạo và khó đạt sự hưng phấn khi quan hệ ở nữ giới.
- Phản ứng với ánh sáng và hoạt động ban đêm:
- Phản ứng chậm chạp với ánh sáng.
- Khó lái xe vào ban đêm.
Các triệu chứng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, gây khó khăn trong công việc, sinh hoạt hàng ngày và mối quan hệ xã hội.
Điều trị rối loạn hệ thần kinh thực vật thường liên quan đến giảm triệu chứng thông qua sử dụng thuốc, liệu pháp vật lý học, và các phương pháp chăm sóc y tế bổ sung. Việc điều trị cũng tập trung vào nguyên nhân gây ra rối loạn để ngăn ngừa sự tiến triển và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
