Chế độ dinh dưỡng cho người bị tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não xảy ra khi động mạch cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng cho một vùng não bị vỡ hoặc tắc đột ngột bởi cục máu đông. Hậu quả của hiện tượng này là phần não được cấp máu bởi động mạch rơi vào tình trạng thiếu oxy và tế bào não sẽ chết chỉ sau vài phút. Hãy cùng tìm hiểu bài viết dưới đây để tham khảo chế độ dinh dưỡng cho người bị tai biến mạch máu não.

Tai biến mạch máu não là gì?

Tai biến mạch máu não được xem là yếu tố nguy cơ gây tử vong cao hàng thứ 2 tại Việt Nam và thuộc top 10 thế giới, theo thống kê hàng năm của WHO. Bệnh trở thành mối đe dọa nguy hiểm đối với sức khỏe và tính mạng con người. 

Tai biến mạch máu não là tình trạng mạch máu não (động mạch, mao mạch hoặc tĩnh mạch) bị tắc nghẽn hoặc vỡ đột ngột mà không do chấn thương sọ não.Khi các mao mạch vỡ, tắc nghẽn thì các tế bào não sẽ thiếu hụt oxy và dưỡng chất nên bắt đầu chết dần. Thời gian càng lâu thì các tế bào não chết đi càng nhiều, khiến người bệnh gặp tổn thương nặng, thậm chí gây tử vong. Nếu may mắn được cứu sống thì người bệnh cũng dễ gặp những biến chứng nghiêm trọng như tê liệt tay chân, liệt nửa người, không thể giao tiếp,…

Có nhiều cách để phân loại tai biến mạch máu não. Trong đó, cách thường gặp nhất là chia thành 2 nhóm: Tai biến mạch máu não do thiếu máu não và tai biến mạch máu não do xuất huyết não.

Hình ảnh tai biến mạch máu não

Người bị tai biến mạch máu não nên ăn gì?

Với những bệnh nhân tai biến, chế độ dinh dưỡng cùng các biện pháp chăm sóc đóng vai trò quan trọng giúp người bệnh sớm hồi phục. Một số loại thực phẩm cần thiết cần bổ sung cho người bị tai biến đó là:

• Đạm (protein)

• • • Protein là dưỡng chất cần thiết nhất để tạo năng lượng cho cơ thể. Khi thiếu protein, cơ thể sẽ thiếu những “nguyên liệu” để vận hành các hoạt động trong một ngày. Vì vậy, cần gia tăng các loại protein có lợi từ thực vật và động vật cho bệnh nhân tai biến mạch máu não. Một số loại thực phẩm giàu protein dễ tìm kiếm và chế biến đó là thịt bò, thịt gà, cá biển, các loại cây họ đậu…
    • Tuy nhiên, khi lựa chọn cần tránh những loại thực phẩm có chứa hàm lượng LDL-cholesterol cao. Bởi đây là thành phần chất béo xấu, dễ có nguy cơ gây xơ vữa động mạch và là căn nguyên của tai biến mạch máu não đối với người trẻ tuổi.

• Bổ sung chất béo trong chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân tai biến mạch máu não

• • • Chất béo có vai trò cung cấp năng lượng và hấp thu vận chuyển các loại vitamin tan trong dầu. Do vậy, muốn cơ thể hoạt động và phát triển tốt cần cung cấp một lượng chất béo ở mức độ phù hợp. Không nên sử dụng quá ít nhưng cũng không sử dụng quá nhiều, bởi dư thừa chất béo sẽ khiến cơ thể tạo ra các phản ứng chuyển hóa và tích tụ, tạo nên những mảng xơ vữa.
    • Các bệnh nhân tai biến được khuyến cáo nên duy trì lượng chất béo ở mức 25 – 30g mỗi ngày. Tốt nhất nên sử dụng các loại thực phẩm giàu chất béo có nguồn gốc từ thực vật như lạc, vừng, dầu oliu… Đặc biệt, acid béo từ các loại cá như cá ngừ, cá hồi đều là những acid không no rất tốt cho hệ thống tim mạch, đồng thời hạn chế tình trạng xơ vữa động mạch.

• Vitamin và các chất khoáng

• • • Không chỉ hỗ trợ cho sự phát triển của cơ thể, vitamin và chất khoáng còn là những dưỡng chất cần thiết để phòng tránh tăng huyết áp, thúc đẩy nhanh sự hồi phục của não bộ. Vitamin là chất dinh dưỡng có nhiều trong các loại hoa quả tươi như cam, quýt, dâu tây, kiwi, mâm xôi… Theo nhiều nguyên cứu, trong quả mâm xôi có chứa hàm lượng cao chất chống oxy hóa, giúp chống lại hoạt động của gốc tự do, vì thế rất tốt cho sức khỏe bệnh nhân sau tai biến.
    • Bên cạnh đó, trái cây còn là món ăn tráng miệng ngon, dễ ăn và hấp thụ rất tốt. Ngoài cách ăn trực tiếp, người có sử dụng làm nước ép hoặc sinh tố tùy vào sở thích của mỗi bệnh nhân.

• Bổ sung chất xơ trong chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân tai biến mạch máu não

• • Chất xơ là thành phần dễ bị bỏ qua và không nhiều người biết tới sự quan trọng của nó. Mặc dù là chất cơ thể không hấp thụ trực tiếp nhưng lại cần thiết cho quá trình tiêu hóa. Đặc biệt, đối với các bệnh nhân tai biến mạch máu não thì việc hạn chế hoạt động, ăn uống kém sẽ rất dễ sinh ra tình trạng táo bón. Về lâu dài, các chất độc tích tụ trong cơ thể không thể thoát ra ngoài có thể làm nặng thêm các tổn thương vốn có.
  • Đây cũng là nguyên nhân gây ra các bệnh lý rối loạn đường ruột, khiến sự hấp thu dinh dưỡng giảm sút nghiêm trọng. Chính vì vậy, cần bổ sung chất xơ qua các loại rau củ quả như cải thảo, bó xôi, súp lơ… trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày cho bệnh nhân tai biến.

Người bị tai biến mạch máu não nên kiêng ăn gì?

Cao huyết áp, xơ vữa động mạch là những nguyên nhân hàng đầu gây tai biến mạch máu não. Vì vậy, người bệnh cần lưu ý tránh sử dụng một số loại thực phẩm sau đây:

• Muối

• • Tiêu thụ quá nhiều muối chính là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng cao huyết áp. Khi hấp thụ nhiều muối, cơ thể sẽ cần nhiều nước hơn để duy trì ổn định nồng độ dịch thể. Chính điều này làm tăng áp lực lên thành mạch, gây tăng huyết áp.
  • Vì vậy, ngay cả khi sức khỏe bình thường, chúng ta cũng nên tránh sử dụng quá nhiều muối trong bữa ăn hàng ngày. Đối với người bị tai biến, điều này càng trở nên quan trọng. Các bệnh nhân bị tai biến được khuyến cáo không nên sử dụng các loại thực phẩm đã chế biến, thực phẩm đóng hộp hay các loại thức ăn nhanh như thịt hun khói, dưa cà muối, mì tôm… vì chúng có hàm lượng muối rất cao.

Người bị tai biến mạch máu não nên kiêng ăn muối

• Rượu, bia, thuốc là và các chất kích thích

• • • Những người đang trong quá trình phục hồi sau cơn tai biến mạch máu não nên tuyệt đối tránh xa các loại chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá, thức ăn cay nóng… vì đây đều là những chất làm gia tăng nguy cơ gây nên tình trạng tai biến mạch máu não và ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình hồi phục bệnh.

• Thực phẩm giàu chất béo

• • • Mỡ động vật, các món chiên, xào có chứa nhiều dầu mỡ, các loại sữa đặc, bơ, nội tạng từ động vật như lòng, dồi… là những thực phẩm mà người bệnh đang phục hồi sau tai biến mạch máu não không nên sử dụng.
    • Bởi các loại thực phẩm này có chứa hàm lượng chất béo xấu, khi hấp thụ vào cơ thể sẽ khiến lượng cholesterol tăng cao. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến tình trạng béo phì, rối loạn mỡ máu trở nên nghiêm trọng hơn và làm tăng nguy cơ tai biến. Điều này cũng cực kỳ nguy hiểm cho các trường hợp đã từng bị đột quỵ, tai biến.

• Thịt đỏ

• • • Các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt dê, thịt cừu… có chứa hàm lượng chất béo bão hòa cao. Loại chất béo này có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, gây tắc nghẽn động mạch do tích tụ từ các mảng xơ vữa. Do vậy, những người bị tai biến nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm này.

• Thực phẩm nhiều đường

• • Tiêu thụ quá nhiều đồ ngọt như bánh ngọt, kẹo, nước ngọt đóng chai… cũng khiến tình trạng đường huyết tăng cao. Vì vậy, không nên cho người đang điều trị sau tai biến sử dụng loại thực phẩm này để tránh những yếu tố nguy cơ gây tái phát đột quỵ.

Hi vọng với những chia sẻ trên giúp các bạn hiểu hơn về chế độ dinh dưỡng cho người bị tai biến mạch máu não.