Mùa nồm là gì? Những bệnh thường gặp khi mùa nồm đến 

Mùa nồm là thời điểm đặc trưng của miền Bắc Việt Nam, thường xuất hiện vào khoảng tháng 2 đến tháng 4 hàng năm. Đây là giai đoạn thời tiết chuyển mùa từ đông sang xuân với đặc điểm nổi bật là độ ẩm không khí cực cao, có thể lên đến 90-100%, kèm theo nhiệt độ thấp và ít nắng. Trong điều kiện thời tiết này, bệnh mùa nồm trở nên phổ biến và ảnh hưởng đến sức khỏe của nhiều người. Độ ẩm cao tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn, nấm mốc phát triển, đồng thời làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh thường gặp mùa nồm. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về các bệnh phổ biến trong mùa nồm và cách phòng tránh hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.

Mùa nồm là gì? Tại sao lại dễ mắc bệnh vào mùa nồm?

Đặc điểm của mùa nồm ở miền Bắc Việt Nam

Mùa nồm là hiện tượng thời tiết đặc trưng ở miền Bắc Việt Nam, đặc biệt là khu vực đồng bằng Bắc Bộ và Thủ đô Hà Nội. Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, mùa nồm thường bắt đầu từ cuối tháng 2 đến đầu tháng 4, kéo dài khoảng 1,5-2 tháng. Đặc điểm nổi bật của mùa nồm bao gồm:

• Độ ẩm không khí cực cao (90-100%)
• Nhiệt độ dao động từ 15-23°C
• Trời âm u, ít nắng, thường có mưa phùn
• Không khí ẩm ướt, gây cảm giác khó chịu
• Đồ đạc trong nhà thường ẩm mốc, trơn trượt.

So với các mùa khác trong năm, mùa nồm có độ ẩm cao hơn hẳn và tạo cảm giác ẩm ướt khó chịu. Nhiệt độ không quá thấp như mùa đông nhưng cũng không cao như mùa hè, tuy nhiên độ ẩm cao khiến cảm giác lạnh sâu hơn và khó chịu hơn.

Theo số liệu từ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, độ ẩm trung bình trong mùa nồm ở Hà Nội luôn duy trì ở mức trên 85%, thậm chí có những ngày lên đến 100%, cao hơn hẳn so với các thời điểm khác trong năm.

Nguyên nhân gây bệnh trong mùa nồm

Có nhiều lý do khiến mùa nồm trở thành thời điểm dễ mắc bệnh:

Độ ẩm cao tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển:

• Vi khuẩn, nấm mốc phát triển mạnh trong môi trường ẩm ướt
• Bào tử nấm lan tỏa trong không khí, dễ xâm nhập vào cơ thể
• Các loại virus như cúm, virus đường hô hấp tồn tại lâu hơn trong môi trường ẩm

Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột:

• Chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm
• Nhiệt độ thấp kết hợp với độ ẩm cao làm giảm khả năng điều hòa thân nhiệt
• Hệ miễn dịch hoạt động kém hiệu quả hơn trong điều kiện này

Chất lượng không khí kém:

• Độ ẩm cao khiến các hạt bụi, chất ô nhiễm bám lâu trong không khí
• Không gian kín (do thời tiết) làm giảm lưu thông không khí
• Theo nghiên cứu từ Đại học Y Hà Nội, tỷ lệ người mắc bệnh hô hấp tăng 15-20% trong mùa nồm

Một nghiên cứu từ Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho thấy trong môi trường có độ ẩm trên 80%, khả năng phát triển của vi khuẩn và nấm mốc tăng gấp 3 lần so với môi trường bình thường, đồng thời hệ miễn dịch của con người có thể suy giảm tới 25% khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh.

Top 7 bệnh thường gặp khi mùa nồm đến

1. Bệnh đường hô hấp

Viêm mũi dị ứng

Viêm mũi dị ứng là một trong những bệnh thường gặp mùa nồm với các triệu chứng đặc trưng như:

• Hắt hơi liên tục, thường thành cơn
• Ngứa mũi, ngứa họng, ngứa mắt
• Chảy nước mũi trong, nhiều
• Nghẹt mũi, khó thở
• Mệt mỏi, khó tập trung

Nguyên nhân chính gây viêm mũi dị ứng trong mùa nồm là do phấn hoa, bụi mốc và các dị nguyên khác dễ dàng phát tán trong không khí ẩm ướt. Bên cạnh đó, độ ẩm cao cũng khiến nấm mốc phát triển mạnh trong nhà, tạo thêm nhiều dị nguyên gây dị ứng.

Để điều trị và phòng ngừa, bạn có thể:

• Sử dụng thuốc kháng histamin theo chỉ định của bác sĩ
• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý
• Hạn chế tiếp xúc với dị nguyên
• Giữ nhà cửa khô ráo, sạch sẽ

Viêm họng, viêm phế quản

Viêm họng và viêm phế quản trở nên phổ biến hơn trong mùa nồm với các triệu chứng:

• Đau rát họng, khô họng
• Ho kéo dài, có thể có đờm
• Khó thở, đặc biệt là về đêm
• Mệt mỏi, sốt nhẹ

Đối tượng dễ mắc bệnh bao gồm:

• Trẻ em dưới 10 tuổi
• Người già trên 60 tuổi
• Người có hệ miễn dịch yếu
• Người mắc bệnh hô hấp mãn tính như hen suyễn, COPD

Để điều trị viêm họng, viêm phế quản, cần:

• Uống nhiều nước ấm
• Nghỉ ngơi đầy đủ
• Dùng thuốc giảm đau họng, long đờm khi cần thiết
• Tránh tiếp xúc với khói, bụi, hóa chất
• Đến cơ sở y tế nếu triệu chứng kéo dài trên 1 tuần hoặc có dấu hiệu nặng

2. Bệnh về da

Nấm da, nấm móng

Trong mùa nồm, bệnh nấm da và nấm móng gia tăng đáng kể. Các vị trí thường bị nấm bao gồm:

• Kẽ chân, kẽ tay
• Nách, bẹn
• Da đầu
• Móng tay, móng chân

Triệu chứng nhận biết:

• Da bị ngứa, đỏ, có vảy
• Vùng da bị ảnh hưởng có viền rõ ràng
• Móng dày lên, đổi màu, dễ vỡ
• Mùi hôi khó chịu ở vùng bị ảnh hưởng

Để điều trị và phòng ngừa nấm da, nấm móng, bạn nên:

• Giữ da khô ráo, sạch sẽ
• Thay quần áo thường xuyên, đặc biệt là đồ lót
• Sử dụng thuốc chống nấm dạng kem bôi
• Không dùng chung đồ cá nhân với người khác
• Sử dụng phấn chống nấm cho những vùng da dễ bị ẩm ướt

Viêm da dị ứng, chàm

Bệnh viêm da dị ứng và chàm thường bùng phát hoặc trở nên nặng hơn trong mùa nồm. Nguyên nhân gây bệnh trong mùa nồm bao gồm:

• Độ ẩm cao làm tăng lượng mồ hôi, gây kích ứng da
• Nấm mốc phát triển mạnh trong môi trường ẩm
• Da không thoát mồ hôi tốt do môi trường đã quá ẩm
• Mặc nhiều lớp quần áo khiến da bị bí

Các triệu chứng phổ biến:

• Ngứa dữ dội
• Da đỏ, sưng, có vảy
• Nổi mụn nước nhỏ
• Da khô, nứt nẻ
• Chàm tay, chàm mí mắt

Cách chăm sóc và điều trị bao gồm:

• Tránh gãi, cào xước vùng da bị ảnh hưởng
• Sử dụng kem dưỡng ẩm không mùi, không chất bảo quản
• Tránh tiếp xúc với các chất kích ứng như xà phòng mạnh, hóa chất
• Sử dụng thuốc bôi corticosteroid theo chỉ định của bác sĩ
• Mặc quần áo cotton thoáng khí.

3. Đau nhức xương khớp

Mùa nồm khiến các vấn đề xương khớp trở nên trầm trọng hơn vì một số lý do:

• Độ ẩm cao, áp suất không khí thấp khiến các khớp giãn nở
• Thời tiết lạnh ẩm làm giảm lưu thông máu đến các khớp
• Người bệnh ít vận động hơn trong thời tiết ẩm ướt

Các triệu chứng thường gặp:

• Đau nhức các khớp, đặc biệt là khớp gối, cổ tay, vai
• Cứng khớp vào buổi sáng
• Khó khăn khi vận động
• Sưng, nóng tại các khớp

Để giảm đau và phòng ngừa, bạn có thể:

• Giữ ấm các khớp
• Duy trì vận động nhẹ nhàng đều đặn
• Sử dụng gối điện, túi chườm ấm
• Bổ sung canxi, vitamin D
• Tránh ngồi một chỗ quá lâu
• Sử dụng thuốc giảm đau khi cần theo chỉ định của bác sĩ

4. Bệnh về mắt

Trong mùa nồm, các bệnh về mắt như viêm kết mạc và khô mắt gia tăng đáng kể. Nguyên nhân chủ yếu là do:

• Bào tử nấm mốc trong không khí ẩm kích ứng mắt
• Độ ẩm cao khiến vi khuẩn dễ phát triển
• Thói quen dụi mắt thường xuyên do cảm giác khó chịu

Các triệu chứng thường gặp:

• Đỏ mắt, ngứa mắt
• Chảy nước mắt hoặc cảm giác khô rát
• Có ghèn, đặc biệt vào buổi sáng
• Cảm giác có dị vật trong mắt
• Sợ ánh sáng

Để bảo vệ mắt trong mùa nồm, chuyên gia Pharmacity khuyến cáo:

• Rửa tay thường xuyên, tránh dụi mắt
• Sử dụng nước mắt nhân tạo
• Hạn chế đeo kính áp tròng
• Đeo kính khi ra ngoài để bảo vệ mắt
• Vệ sinh mắt bằng nước muối sinh lý
• Hạn chế sử dụng máy tính, điện thoại liên tục

5. Bệnh tiêu hóa

Mùa nồm cũng là thời điểm các vấn đề tiêu hóa gia tăng, bao gồm:

• Đau bụng, tiêu chảy
• Đầy hơi, khó tiêu
• Nôn mửa
• Viêm dạ dày, đường ruột

Nguyên nhân chủ yếu là do:

• Thực phẩm dễ bị ôi thiu trong thời tiết ẩm ướt
• Vi khuẩn phát triển nhanh trong môi trường ẩm
• Thói quen ăn uống thay đổi do thời tiết
• Stress do thời tiết ẩm ướt kéo dài

Để phòng tránh các bệnh tiêu hóa, bạn nên:

• Đảm bảo thực phẩm được nấu chín kỹ
• Bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh
• Rửa tay sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh
• Uống nhiều nước, tránh đồ uống có cồn
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây
• Tránh các thực phẩm khó tiêu hóa

6. Bệnh tim mạch

Bệnh tim mạch dễ tái phát trong mùa nồm vì một số lý do:

• Độ ẩm cao làm tăng khối lượng máu tuần hoàn
• Thời tiết ẩm ướt làm tăng áp lực lên tim
• Không khí ẩm khiến hô hấp khó khăn, ảnh hưởng đến cung cấp oxy
• Ít vận động do thời tiết xấu

Đối tượng cần đặc biệt chú ý:

• Người trên 60 tuổi
• Người có tiền sử bệnh tim mạch
• Người bị tăng huyết áp, đái tháo đường
• Người thừa cân, béo phì

Biện pháp phòng ngừa:

• Theo dõi huyết áp thường xuyên
• Hạn chế ăn mặn, thực phẩm giàu cholesterol
• Duy trì vận động nhẹ nhàng đều đặn
• Uống thuốc đúng liều lượng theo chỉ định
• Tránh stress và các tác nhân gây kích thích

7. Các bệnh truyền nhiễm

Trong mùa nồm, các bệnh truyền nhiễm cũng gia tăng đáng kể, phổ biến nhất là:

• Cúm mùa
• Viêm phổi
• Viêm xoang
• Thủy đậu
• Các bệnh do virus đường ruột

Theo Cục Y tế dự phòng, cách phòng tránh lây nhiễm bao gồm:

• Tiêm vắc-xin phòng bệnh theo lịch
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc tiếp xúc với người bệnh
• Vệ sinh tay thường xuyên
• Tránh tụ tập đông người
• Tăng cường hệ miễn dịch bằng chế độ ăn uống lành mạnh
• Cách ly người bệnh để tránh lây lan

Biện pháp phòng tránh bệnh trong mùa nồm

Cách bảo vệ sức khỏe tại nhà

Để phòng tránh bệnh mùa nồm, việc kiểm soát môi trường sống rất quan trọng:

1. Kiểm soát độ ẩm trong nhà:
   • Sử dụng máy hút ẩm để duy trì độ ẩm ở mức 40-60%
   • Mở quạt thông gió tại các phòng kín như nhà tắm, nhà bếp
   • Đặt than hoạt tính hoặc túi hút ẩm tại các góc nhà
2. Vệ sinh nhà cửa đúng cách:
   • Lau chùi bề mặt thường xuyên bằng dung dịch tẩy rửa có tính sát khuẩn
   • Vệ sinh các góc khuất, nơi dễ tích tụ ẩm mốc
   • Giặt rèm, chăn ga gối đệm thường xuyên và phơi khô kỹ
3. Sử dụng thiết bị cải thiện không khí:
   • Máy hút ẩm: hiệu quả nhất để giảm độ ẩm
   • Máy lọc không khí: loại bỏ bụi mịn, bào tử nấm mốc
   • Điều hòa không khí: cài đặt chế độ khử ẩm
4. Thông khí nhà cửa đúng thời điểm:
   • Mở cửa sổ vào những ngày có nắng, độ ẩm thấp hơn
   • Thời điểm tốt nhất để thông khí là từ 11h-15h
   • Tránh mở cửa vào sáng sớm hoặc chiều tối khi độ ẩm cao nhất

Kết luận

Mùa nồm là thời điểm đặc biệt khiến nhiều bệnh mùa nồm gia tăng do độ ẩm cao và thời tiết bất lợi. Từ các bệnh đường hô hấp, bệnh da liễu đến các vấn đề về xương khớp, tim mạch, mắt và tiêu hóa, tất cả đều có thể trở nên trầm trọng hơn trong giai đoạn này. Tuy nhiên, với những biện pháp phòng tránh đúng đắn như kiểm soát độ ẩm trong nhà, tăng cường hệ miễn dịch qua chế độ ăn uống, duy trì vận động phù hợp và chăm sóc da đúng cách, bạn hoàn toàn có thể vượt qua mùa nồm một cách khỏe mạnh.

Những câu hỏi thường gặp về mùa nồm?

1. Mùa nồm kéo dài bao lâu?

Mùa nồm thường kéo dài từ cuối mùa đông đến đầu mùa xuân, khoảng từ tháng 2 đến tháng 4. Tuy nhiên, thời gian kéo dài có thể thay đổi tùy theo từng năm.

2. Làm sao để biết nhà mình đang bị nồm?

Bạn sẽ cảm nhận được sự ẩm ướt trong không khí, nền nhà và tường nhà “đổ mồ hôi”, quần áo, đồ dùng khó khô.

3. Trẻ nhỏ và người lớn tuổi cần lưu ý gì trong mùa nồm?

Trẻ nhỏ và người lớn tuổi có sức đề kháng yếu hơn, do đó cần được giữ ấm cơ thể, ăn uống đủ chất và tránh tiếp xúc với người bệnh.

4. Máy hút ẩm loại nào tốt cho mùa nồm?

Chọn máy có công suất phù hợp với diện tích phòng, có chức năng hẹn giờ và có màng lọc không khí. Nên chọn các thương hiệu uy tín.