Thoát vị thành bụng: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Thoát vị thành bụng là một trong những vấn đề sức khỏe thường gặp, đặc biệt ở những người có lối sống ít vận động hoặc đã trải qua phẫu thuật vùng bụng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và nguyên nhân của thoát vị thành bụng sẽ giúp người bệnh điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Tổng quan chung

Thoát vị thành bụng là bệnh lý xảy ra do sự dịch chuyển của các tạng từ trong xoang bụng ra ngoài thành bụng thông qua một vị trí bị yếu nào đó trên thành bụng. Điều này có thể gây ra đau đớn và khó chịu, cũng như tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nếu không được điều trị kịp thời. Thường gặp nhất là thoát vị vùng bẹn, chỗ yếu của vùng bụng có thể là vết mổ cũ hoặc nơi mà thành bụng không có lớp cơ, chỉ có lớp cân hay mạc che phủ. 

Triệu chứng

Triệu chứng của thoát vị thành bụng có thể khác nhau tùy vào loại thoát vị và mức độ nghiêm trọng của nó. 

Thoát vị thành bụng thường có thể nhìn thấy được: chúng trông giống như một khối u hoặc chỗ phình ra bên dưới da. Những chứng thoát vị này thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào khác ngoại trừ cảm giác đau nhẹ hoặc khó chịu, thường là khi người bệnh gắng sức (ví dụ: nâng vật nặng).

Tuy nhiên, nếu khối thoát vị bị nghẹt, người bệnh có thể gặp các triệu chứng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như đau dữ dội, buồn nôn, nôn và/hoặc đỏ ở vùng thoát vị. Liên hệ với bác sĩ ngay lập tức nếu người bệnh bắt đầu gặp những triệu chứng này. Thoát vị bị nghẹt đe dọa tính mạng.

Nguyên nhân

Thoát vị thành bụng xảy ra khi cơ thành bụng bị hở hay bị yếu. Chính sự khiếm khuyết này gây ra một khối lồi trên bụng. Áp lực trong khoang sẽ tăng lên khi cơ thành bụng bị kéo căng hơn, khối này sẽ càng to hơn và xuất hiện rõ ràng hơn.

Ngoài ra bệnh xuất hiện cũng có thể là do chế độ sinh hoạt, ăn uống hoặc các loại thuốc mà người bệnh đang sử dụng.

Thoát vị thành bụng ở trẻ sơ sinh hiện vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác. Tình trạng này có thể do sự thay đổi hormone hoặc gen của thai nhi. Thoát vị thành bụng bẩm sinh cũng có thể xảy ra do người mẹ tiếp xúc với các tác nhân môi trường khác, ví dụ thức ăn, đồ uống, những loại thuốc mà người mẹ sử dụng trong thời gian mang thai… Vì thế phụ nữ mang thai cần đặc biệt lưu ý tới việc thực hiện chế độ sinh hoạt lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý và khoa học, thường xuyên kiểm tra sức khỏe trong thời gian mang thai.

Đối tượng nguy cơ

Thoát vị thành bụng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ sơ sinh. Nguy cơ mắc bệnh thoát vị có xu hướng tăng lên theo tuổi tác khi già đi. Hầu hết các trường hợp thoát vị thành bụng là do một vùng thành bụng bị suy yếu.

Một số yếu tố khác nhau có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thoát vị thành bụng. Những yếu tố này bao gồm:

• Sự lão hóa.
• Ho mãn tính.
• Bệnh mạch máu do thiếu hụt collagen.
• Làm những công việc nặng, dùng nhiều sức: Thường xuyên nâng vật nặng,…
• Khiếm khuyết di truyền. 
• Tiền sử thoát vị trước đó.
• Nhiễm trùng (đặc biệt là sau phẫu thuật)
• Chấn thương ở vùng bụng.
• Thừa cân, béo phì.
• Phụ nữ mang thai khi quá trẻ.
• Sử dụng đồ uống có cồn và hút thuốc lá.

Chẩn đoán

Khi người bệnh đi kiểm tra, bác sĩ tiến hành thăm khám khối thoát vị và đánh giá xem có thể đẩy khối thoát vị vào hay không. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng tiến hành khai thác các dấu hiệu liên quan đến thoát vị như:

• Xuất hiện lần đầu tiên khi nào.
• Khối có thay đổi kích thước theo thời gian không.
• Khối có gây khó chịu hay không.
• Người bệnh có bệnh mạn tính nào đi kèm hay không.
• Xét nghiệm

Khi không đánh giá chính xác được khối thoát vị hoặc để nhìn rõ hơn cấu trúc bên trong, bác sĩ có thể yêu cầu các chẩn đoán hình ảnh như:

• Siêu âm.
• Cắt lớp vi tính (CT – scanner).
• Cộng hưởng từ (MRI).

Phòng ngừa bệnh

 Một số biện phòng ngừa thoát vị thành bụng:

• Nâng vật nặng đúng tư thế và kỹ thuật.
• Duy trì cân nặng ở mức độ phù hợp.
• Tập các bài tập tăng cường sức mạnh các cơ thành bụng.
• Bỏ hút thuốc lá, có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ để sử dụng một số biện pháp phù hợp.
• Thực hiện chế độ sinh hoạt điều độ, tránh mắc tiểu đường.

Điều trị 

Nguyên tắc điều trị:

• Nếu khối thoát vị nhỏ và có thể hồi phục thì chưa cần phải phẫu thuật ngay. Có thể can thiệp bằng thuốc và các biện pháp khác để đưa khối thoát vị về vị trí cũ.
• Trong trường hợp ngược lại thì cần tiến hành phẫu thuật để điều trị. Các tình huống cần phẫu thuật là: khối thoát vị quá lớn, kích thước tăng nhanh, thoát vị làm mất thẩm mỹ hoặc thấy có dấu hiệu nhiễm trùng, hoại tử, đau đớn tại vị trí thoát vị thành bụng.

Hiện nay có ba phương pháp phẫu thuật điều trị thoát vị thành bụng sau mổ. Tùy theo mức độ thoát vị và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân mà có thể áp dụng các phương pháp mổ khác nhau:

• Phẫu thuật hở: Bệnh nhân sẽ được mổ hở vết thương trên thành bụng để đưa các tạng về vị trí cũ, sau đó sẽ khâu đóng vết mổ và hộ lý chăm sóc như một phẫu thuật hở điển hình.
• Phẫu thuật nội soi: là phương pháp khá phổ biến hiện nay. Ưu điểm của phương pháp này là hạn chế đau đớn cho bệnh nhân, có thể áp dụng ở nhiều vị trí khác nhau và giảm nguy cơ tái phát.
• Phẫu thuật bằng tia laser.

Kết luận

Thoát vị thành bụng là một tình trạng y khoa phổ biến nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không được điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, nguyên nhân và đối tượng nguy cơ giúp người bệnh có biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ thoát vị, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và điều trị đúng cách. Sức khỏe của bạn là quan trọng nhất, đừng để thoát vị thành bụng làm giảm chất lượng cuộc sống của bạn.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.