Tổng quan chung
Triệu chứng
Nguyên nhân
Đối tượng nguy cơ
Chuẩn đoán
Phòng ngừa bệnh
Cách điều trị
Xơ gan do rượu là gì? Những điều cần biết về xơ gan do rượu
Xơ gan do rượu đang ngày càng phổ biến trong cuộc sống của chúng ta. Nó ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, tinh thần của người bệnh. Việc lạm dụng đồ uống có cồn là căn nguyên chính cho tình trạng này. Vậy chúng ta cùng tham khảo bài viết dưới đây để hiểu hơn về xơ gan do rượu là gì nhé.
Tổng quan chung
Gan là cơ quan lớn thứ 2, có vai trò rất quan trọng trong cơ thể. Gan lọc chất độc trong máu, chuyển hóa protein và tạo ra mật giúp tiêu hóa thức ăn.
Uống rượu quá mức gây hại cho gần như mọi cơ quan trong cơ thể. Song gan chịu mức độ tổn thương sớm nhất và nghiêm trọng nhất vì nó là cơ quan chịu trách nhiệm chính trong quá trình chuyển hóa ethanol.
Xơ gan do rượu xảy ra sau nhiều năm uống rượu quá mức, là tình trạng các mô gan khỏe mạnh bị thay thế bằng mô sẹo, nhưng mô sẹo không thực hiện chức năng gan.
Trước khi bị xơ gan, gan có thể đã bị:
- Gan nhiễm mỡ do rượu: là phản ứng sớm nhất đối với rượu, biểu hiện bởi sự lắng đọng chất béo trong tế bào gan.
- Viêm gan do rượu: thường là kết quả của gan nhiễm mỡ, dẫn đến tình trạng viêm mạn tính.
- Xơ hóa do rượu: là một giai đoạn tiến triển của bệnh gan do rượu khiến gan trở nên cứng, sưng và khó thực hiện chức năng. Xơ hóa có thể tiến triển thành xơ gan, đặc trưng bởi sẹo gan quá mức, thay đổi mạch máu và cuối cùng gan có thể mất chức năng hoàn toàn.
Triệu chứng xơ gan do rượu
Đây là giai đoạn nặng nhất, gan đã bị tổn thương và không thể phục hồi. Triệu chứng xơ gan do rượu lúc này bao gồm:
- Tăng áp lực tĩnh mạch cửa
- Lá lách to có thể gây tức ở hạ sườn bên trái
- Suy dinh dưỡng
- Chảy máu tiêu hóa như nôn ra máu, đại tiện phân đen
- Cổ trướng
- Suy thận
- Lú lẫn (bệnh não do gan)
- Ung thư gan
Ngoài ra, xơ gan do rượu còn có thể làm xuất hiện các dấu hiệu như: Dễ bị bầm tím, nổi các đốm đỏ trong lòng bàn tay, kém tập trung…
Nguyên nhân xơ gan do rượu
Ethanol có trong bia rượu bản chất là chất không độc nhưng khi vào gan chất này chuyển hóa thành Acetaldehyde, đây là chất gây độc, chính vì vậy nếu uống nhiều bia rượu dù là loại nào thì cũng sẽ gây độc với gan. Hậu quả từ viêm gan đến xơ gan là xuất hiện các vết sẹo ở mô gan, dẫn đến suy giảm chức năng gan.
Đối tượng nguy cơ xơ gan do rượu
Xơ gan có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, nhưng xơ gan do rượu thì liên quan trực tiếp với việc uống rượu.
- Những người lạm dụng rượu là đối tượng dễ bị xơ gan do rượu. Nguy cơ tổn thương gan do rượu tăng khi uống rượu hàng ngày, uống rượu khi đói, uống rượu đến say với liều lượng rượu trên ngưỡng 2 phần (drink)/ngày đối với nam, 1 phần/ngày đối với nữ (1 drink tương đương 14g rượu nguyên chất).
- Bệnh gan do rượu cũng có thể có liên quan đến yếu tố di truyền. Ví dụ một số người bị thiếu hụt các enzym giúp loại bỏ rượu.
- Béo phì, chế độ ăn nhiều chất béo hoặc bị nhiễm virus viêm gan C cũng làm tăng khả năng mắc bệnh gan do rượu.
Chẩn đoán xơ gan do rượu
Bước đầu tiên trong chẩn đoán xơ gan do rượu là thăm khám lâm sàng, tìm hiểu bệnh sử và thói quen sống của người bệnh… Sau đó, người bệnh sẽ được chỉ định tiến hành các chẩn đoán xơ gan rượu thông qua các xét nghiệm cận lâm sàng khác như:
- Xét nghiệm máu: Bao gồm xét nghiệm công thức máu, xét nghiệm điện giải, đánh giá mức độ đông máu, thăm dò chức năng gan,…
- Xét nghiệm men gan: Nhằm xác định nồng độ ba loại men gan gamma – glutamyltransferase (GGT), aspartate aminotransferase (AST) và alanine aminotransferase (ALT). Ở những người mắc bệnh xơ gan do rượu, AST cao gấp hai lần ALT.
- Siêu âm gan, đo độ đàn hồi của gan giúp đánh giá mức độ xơ hóa của gan và ổ bụng.
- Chụp CT cắt lớp, chụp cộng hưởng từ MRI: Là những kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, cung cấp hình ảnh chi tiết về tình trạng gan, từ đó đánh giá mức độ tổn thương gan.
- Sinh thiết gan ngày nay ít được sử dụng.
- Nội soi tiêu hóa trên nhằm phát hiện búi giãn tĩnh mạch thực quản, dạ dày.
Phòng ngừa bệnh xơ gan do rượu
Rất nhiều người khi bị xơ gan rất hoang mang, lo lắng. Họ không biết nên làm gì để giảm thiểu tình trạng bệnh. Dưới đây là một vài lời khuyên của chúng tôi dành cho những bệnh nhân bị xơ gan rượu:
- Hạn chế uống rượu bia: Khi bạn đã phát hiện bị xơ gan do rượu thì cần dừng lại ngay và tránh xa những đồ uống này.
- Khi phát hiện có các dấu hiệu như vàng da, cổ trướng, mệt mỏi,… hãy đến ngay bệnh viện để thăm khám và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Người bị xơ gan do rượu đều có khả năng bị suy dinh dưỡng. Các chuyên gia dinh dưỡng luôn khuyên bạn hãy xây dựng cho mình một chế độ ăn đầy đủ các chất, đặc biệt ăn nhiều rau xanh và trái cây.
- Tăng cường tập thể dục: Luyện tập thường xuyên sẽ giúp bạn tăng cường sức đề kháng, chống chọi được với bệnh tật.
Điều trị xơ gan do rượu như thế nào?
Điều bắt buộc khi điều trị xơ gan là phải bỏ rượu. Khi ngừng sử dụng rượu, gan không cần phải làm việc nhiều để thực hiện chức năng của mình. Tuy nhiên, nhiều người bị phụ thuộc vào rượu đến mức không thể tự cai rượu được và gặp các triệu chứng toàn thân trong quá trình cai rượu. Trong tình huống đó, hãy đến bệnh viện hoặc các trung tâm hỗ trợ cai nghiện rượu để nhận được sự trợ giúp.
- Có một lối sống lành mạnh sẽ hỗ trợ cho quá trình điều trị. Người bị xơ gan nên tập thể dục nhưng không nên làm việc quá sức. Đảm bảo khẩu phần ăn mỗi ngày từ 2.500 – 3.000cal với đầy đủ các chất dinh dưỡng:
- Ăn chất béo lượng vừa phải vì chất béo giúp hấp thu các vitamin A, D, E, K và tham gia vào hoạt động chức năng của cơ thể (tái tạo lại tế bào, miễn dịch, đông máu,…).
- Ăn ít chất béo trong trường hợp khó tiêu hay vàng da ứ mật.
- Hạn chế thức ăn nhiều cholesterol, mỡ động vật.
- Tăng cường chất khoáng, chất xơ và vitamin từ rau, củ và trái cây tươi.
- Các phương pháp điều trị mà bác sĩ có thể sử dụng bao gồm:
- Thuốc: Tùy theo tình trạng mà bác sĩ sẽ kê các loại thuốc khác nhau, có thể bao gồm corticosteroid, thuốc chẹn kênh canxi, insulin, chất bổ sung chất chống oxy hóa và S-adenosyl-L-methionine (SAMe).
- Bổ sung protein: Ngoài chế độ ăn giàu đạm, bác sĩ có thể yêu cầu bổ thêm protein ở các dạng khác để làm giảm khả năng phát triển bệnh não gan.
- Ghép gan: Nếu việc điều trị không cải thiện được tình hình, gan không còn khả năng hoạt động, lúc này ghép gan là cách điều trị duy nhất giúp duy trì sự sống.
- Ngoài ra, người bị xơ gan cần kiểm tra sức khỏe thường xuyên, bao gồm xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh để đánh giá hiệu quả điều trị. Điều này cũng giúp kịp thời phát hiện của biến chứng, bao gồm ung thư gan.
Xơ gan do rượu ở giai đoạn đầu có thể phục hồi bằng cách điều trị, nhưng ở những giai đoạn sau thường không thể chữa khỏi. Lúc đó, các phương pháp điều trị chỉ được sử dụng để làm chậm sự phát triển của bệnh và giảm các triệu chứng. Vì vậy điều quan trọng là bệnh xơ gan cần được chẩn đoán và điều trị sớm.
Hi vọng với các chia sẻ ở bài viết trên giúp các bạn hiểu rõ hơn về xơ gan do rượu và cách điều trị.