Gan to là gì? Những điều cần biết về gan to

Triệu chứng

Khi gan to, có thể đi kèm nhiều triệu chứng có thể xảy ra bao gồm:

• Vàng da, vàng mắt
• Đau bụng, sưng hoặc đầy hơi
• Tiêu chảy, phân màu nhạt hoặc phân có máu (phân có thể có màu đỏ hoặc đen)
• Nôn hoặc buồn nôn
• Khó thở
• Nước tiểu đổi màu
• Mệt mỏi
• Sốt hoặc ớn lạnh
• Đau đầu
• Ngứa da
• Ăn không ngon và cân nặng giảm không lý do
• Sưng chân hoặc bàn chân

Gan to có thể là một triệu chứng đe dọa tính mạng có suy gan kèm theo. Tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• Đau bụng dữ dội hoặc có bất thường ở vùng gan
• Tinh thần và hành vi đột ngột thay đổi
• Hoang mang, lo lắng
• Mê sảng, hôn mê, ảo giác, dễ kích động
• Đi lại khó khăn
• Nhịp tim nhanh
• Mệt mỏi nghiêm trọng
• Nôn ra máu hoặc vật chất màu đen giống như bã cà phê

Trong trường hợp bạn đang điều trị bệnh gan và tình trạng có vẻ kéo dài, ngày càng xấu đi hoặc tái phát thì nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời để được thăm khám và điều trị.

Nguyên nhân

Viêm gan virus cấp

Đây là bệnh nhiễm siêu vi trùng hay virus gây nguy cơ cao viêm và tổn thương gan. Trong đó, viêm là tình trạng sưng tấy xảy ra khi các mô của cơ thể bị thương hoặc nhiễm siêu vi trùng.

Viêm gan do rượu

Uống quá nhiều rượu có thể dẫn đến sự tích tụ các tế bào mỡ trong gan, hay còn gọi là gan nhiễm mỡ. Quá trình tích tụ chất béo bên trong tế bào gan làm gan to ra, gây khó chịu vùng bụng trên, bên phải.

Xơ gan

Xơ gan là tình trạng gan bị xơ hóa nghiêm trọng, theo đó, gan bị sẹo hoặc xơ hóa. Tình trạng xơ gan xảy ra ở giai đoạn cuối của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và các tình trạng bệnh khác liên quan đến tổn thương gan.

Gan nhiễm mỡ không do bia rượu

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu khá phổ biến thường gặp ở người thừa cân , tăng mỡ máu, tiểu đường tuýp 2 hoặc bị hội chứng chuyển hóa. Bệnh do có quá nhiều chất béo tích tụ trong gan (từ 5% đến 10% trọng lượng gan).

Áp xe gan và sỏi ống mật chủ

Áp xe gan là tình trạng viêm tại gan và tạo ổ mủ, có thể gặp do vi khuẩn, amip, sán lá gan lớn và do nấm. Sỏi ống mật chủ gây tắc mật lâu ngày cũng dẫn đến gan to. Khi gặp phải biến chứng này, người bệnh sẽ đau dữ dội vùng hạ sườn phải, gan to và thường có sốt.

Suy tim phải hoặc viêm màng ngoài tim co thắt

Viêm màng ngoài tim co thắt là một bệnh trong đó màng ngoài tim sau quá trình bị viêm trở nên xơ dày, dần co lại bóp chặt lấy tim. Đây là hậu quả thứ phát của quá trình viêm màng ngoài tim mạn tính do nhiều nguyên nhân gây ra, dẫn đến ứ máu tĩnh mạch chủ dưới và gan, làm gan to ra. Những triệu chứng cơ năng, thực thể của tình trạng ứ trệ tuần hoàn ngoại biên bao gồm: phù, tĩnh mạch cổ nổi, gan to, kèm theo tiếng gõ màng ngoài tim, nghe rõ nhất khi hít vào. Tiếng tim này do gián đoạn đột ngột sự đổ đầy tâm thất trong thời kỳ tâm trương và sự xơ hóa màng ngoài tim tạo ra.

Ung thư gan

Ung thư xuất phát từ gan được gọi là ung thư gan nguyên phát, những ung thư di căn đến gan từ các bộ phận khác của cơ thể gọi là ung thư gan thứ phát. Ung thư gan có thể gây sưng ở bên phải bụng, do lúc này gan to hơn bình thường vì các tế bào ung thư đang phát triển, gây ra sưng. Ung thư gan mà đã gây gan to thường khối u đã lớn và ung thư gan không còn ở giai đoạn sớm.

Các nguyên nhân gây gan to khác

Những nguyên nhân ít phổ biến hơn gây ra chứng gan to bao gồm:

• Các bệnh ung thư máu, như: bệnh bạch cầu, đa u tủy và ung thư hạch.
• Các nguyên nhân tắc mật ngoài gan lâu ngày cũng gây gan to như: u đầu tụy, u đường mật….
• Các bệnh di truyền như bệnh Wilson (tích tụ đồng trong gan), bệnh huyết sắc tố, bệnh Gaucher và bệnh dự trữ glycogen.
• Các bệnh nhiễm trùng như bệnh giun chỉ, bệnh sán máng và bệnh sán lá gan nhỏ.
• Thiệt hại do các chất độc như carbon tetrachloride và chloroform.
• Một số loại phát triển bất thường như u nang và khối u bắt đầu trong gan hoặc lan đến gan cũng có thể dẫn đến gan to.

Đối tượng nguy cơ

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về gan bao gồm:

• Sử dụng rượu bia, đồ uống có cồn quá mức.
• Nghiện rượu gây ra tình trạng gan to
• Quá liều thuốc, vitamin,… Dùng liều lớn hơn liều khuyến cáo của vitamin, thuốc không kê đơn hoặc thuốc theo toa có thể làm tăng nguy cơ tổn thương gan.
• Nhiễm trùng. Các bệnh truyền nhiễm do virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng có thể làm tăng nguy cơ tổn thương gan. Đặc biệt là viêm gan do virus. Trong đó viêm gan B, C lây qua đường máu, từ mẹ sang con và quan hệ tình dục không an toàn.
• Thói quen ăn uống không tốt. Thừa cân béo phì, thói quen sử dụng thực phẩm không lành mạnh có thể ảnh hưởng đến gan.

Chẩn đoán

Các bác sĩ có thể bắt đầu chẩn đoán bằng cách kiểm tra thể chất kỹ lưỡng và khai thác tiền sử bệnh. Nếu nghi ngờ gan to, bác sĩ chỉ định làm các xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu bao gồm công thức máu toàn bộ (giảm hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu) và đánh giá nồng độ men gan, sự tích tụ của bilirubin, hình thành từ sự trao đổi chất của heme, lượng protein trong máu giảm.
• Siêu âm vùng bụng: Siêu âm được sử dụng để đánh giá gan và các cơ quan khác.
• Các xét nghiệm hình ảnh: Chụp cắt lớp vi tính vùng bụng và chụp cộng hưởng từ hững trường hợp cần thiết mà siêu âm chưa cho kết quả rõ.
• Sinh thiết gan: Trong sinh thiết gan, một phần nhỏ mô gan của bạn sẽ được lấy ra để kiểm tra dưới kính hiển vi xem có bất thường nào không, dùng trong một số ít trường hợp khi mà gan to không xác định nguyên nhân.

Phòng ngừa bệnh

Việc thay đổi và điều chỉnh trong chế độ sinh hoạt đóng vai trò lớn trong việc giúp người bệnh kiểm soát được bệnh và cải thiện được chất lượng cuộc sống. Một số biện pháp có thể áp dụng được ở những người có gan to bao gồm:

• Thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh, đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể, không kiêng khem một cách thiếu khoa học.
• Bổ sung nhiều chất xơ và vitamin đến từ trái cây, rau xanh và các loại ngũ cốc
• Duy trì cân nặng ở mức hợp lý, không để xảy ra tình trạng thừa cân béo phì
• Không hút thuốc lá. Nếu đang hút thuốc lá, người bệnh nên liên hệ với các cơ quan tổ chức để tham gia vào các chương trình hỗ trợ người dân bỏ thuốc lá
• Hạn chế sử dụng các loại thức uống có cồn như rượu bia
• Không tiếp xúc với các hóa chất có hại cho cơ thể như thuốc trừ sâu, phân bón hóa học, các dung dịch tẩy rửa
• Điều trị tốt các bệnh lý nội khoa mãn tính đang mắc phải như đái tháo đường, tăng huyết áp
• Hỏi ý kiến bác sĩ có chuyên môn trước khi sử dụng các loại thuốc thảo mộc hoặc các loại thực phẩm chức năng.

Điều trị bệnh gan to như thế nào?

Các cách chữa bệnh gan to phụ thuộc vào những rối loạn tiềm ẩn làm phì gan, bao gồm:

• Thuốc và các phương pháp điều trị suy gan hoặc nhiễm trùng gan như viêm gan C
• Hóa trị, phẫu thuật hoặc xạ trị đối với ung thư gan
• Ghép gan với trường hợp gan tổn thương
• Điều trị tận gốc ung thư di căn
• Điều trị tế bào u lympho hoặc bệnh bạch cầu phụ thuộc vào loại bệnh, mức độ lây lan và tình trạng sức khỏe
• Bỏ uống rượu và các chất gây nghiện khác.
• Khi được chẩn đoán bị gan to, bạn cần thay đổi lối sống để gan khỏe mạnh, bao gồm:
• Tránh các đồ uống có cồn
• Chế độ ăn uống lành mạnh
• Luyện tập thể dục thường xuyên

Gan to là dấu hiệu của bệnh gan. Gan có thể bị viêm và to ra trong khi chống lại nhiễm trùng và siêu vi trùng, ung thư hoặc các tình trạng khác ảnh hưởng đến gan. Tuy nhiên, tình trạng viêm nhiễm kéo dài có thể gây tổn thương vĩnh viễn và dẫn đến nhiều biến chứng biến chứng. Một số bệnh lý về gan có thể điều trị được nếu phát hiện sớm và tìm cách điều trị trong giai đoạn đầu. Nếu nhận thấy gan có dấu hiệu bất thường, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ để được chẩn đoán.